نگاهی به استفاده از اينترنت در ميان کودکان، نوجوانان وجوانان

نگاهی به استفاده از اينترنت در ميان کودکان، نوجوانان وجوانان

جذابيت استفاده از اينترنت و کامپيوتر ، نه به خاطر نو بودن آن که به دليل غرق شدن در دريايی از ارتباطات و اطلاعات است: دنيايی رويايی که تنها با فشردن چند دکمه به آرامی به آن قدم می گذاريم: در اين بين کودکان، نوجوانان و جوانان بيش از هر رده سنی ديگری شيفته جست و جو و برقراری ارتباط با دنيای جديد هستند و ترديدی نيست که ذهن پويای آنها ، مستعد گرايش به سوی ناشناخته هاست ، ناشناخته هايی که گاه شناخت آنهابه بهای نابودی و تباهی آنها است.

اينترنت از همان روزهای نخست تولد به جاذبه ای ويژه برای کودکان، جوانان و نوجوانان و حتی بزرگسالان تبديل شد، جاذبه ای که به نسبت کاربری بالا، خطرات فراوانی را نيز در پی داشت.

بر اساس اعلام " NCH " و تسکو تله کام " Tesco Telecoms" در سال 2006 ميلادی، دو سوم از والدين ناتوان از آگاهی از نحوه استفاده فرزندانشان از اينترنت هستند. در حقيقت آنها به هيچ وجه نمی توانند ارتباطات اينترنتی فرزندانشان را کنترل کنند و اين به نگرانی حاد در ميان والدين تبديل شده است.

از سوی ديگر از هر صد پدر و مادر، يک نفر از نحوه استفاده فرزندش از اينترنت نگران بوده و اين نگرانی را به شکل های مختلف اعم از منع استفاده از اينترنت ، تنبيه بدنی يا لفظی بروز می دهد.

آمار تسکوتله کام نشان می دهد بسياری از سايت های اينترنتی به کاربران اجازه می دهند تا هر گونه پيغام يا تصوير، حتی تصاوير و پيغامهای غير اخلاقی را به ديگران ارسال کنند که بر همين اساس شاخص ترين رده سنی که نامناسب ترين تصاوير و پيغام ها را ارسال می کنند، رده سنی 15 تا 25 سال هستند. از طرفی يک سوم از کودکان زير يازده سال (عمدتا" پسر ) به دليل کنجکاوی بيش از حد حداقل دو تا سه بار در هفته از سايت های غير اخلاقی ديدن کرده و تصاوير و پيغامهای نامناسب و غيراخلاقی را دريافت کرده و يا ارسال می کنند. اين در حالی است که اغلب والدين اين کودکان از موضوع بی اطلاع بوده و گمان می کنند فرزندشان برای اطلاع از جديدترين بازی های کامپيوتری، کارتون و يا کتاب به اينترنت مراجعه می کنند!

نتايج پژوهش های روانشناسان " مرکز مطالعات دانشگاه آکسفورد" نيز نشان می دهد 10درصد از جوانان ، حداقل برای يکبار در روز به سايتهای غير اخلاقی مراجعه می کنند، اما هيچ گونه پيغام يا تصوير نامناسبی را ارسال نمی کنند و تنها به ديدن تصاوير و يا خواندن پيغام ها بسنده      می کنند. با نگاهی به آمارها می توان دريافت گرايش جوانان، نوجوانان و حتی کودکان به بازديد از سايت های غير اخلاقی بيش از استفاده صحيح از اينترنت است، اما تنها تفاوت، تفاوت در نحوه استفاده، زمان استفاده و شيوه های ارسال يا دريافت پيغام هاو تصاوير است.

بررسی نتايج پژوهش های روانشناسان دانشگاه تورنتو نشان می دهد کودکان بيشتر بعداز ظهرها و نوجوانان و جوانان ساعت های پايانی شب را برای مراجعه به اينترنت انتخاب می کنند که هر چه اشتياق به بازديد از سايت های غير اخلاقی بيشتر باشد، زمان استفاده از اينترنت به سمت ساعت های پس از نيمه شب گرايش می يابد.

·         شيوه های نادرست مقابله :

مطالعات پژوهشگران" دانشگاه ايلينوی" نشان می دهد اغلب والدين زمانی از نحوه استفاده فرزندشان از اينترنت آگاه می شوند که فرزندشان حداقل برای یک ماه از سايت های غير اخلاقی ديدن کرده و با افراد جديدی نيز آشنا شده اند. شاخص ترين دليل اين تغيير، تحول رفتاری کودکان، جوانان و نوجوانان است.

پژوهش ها نشان می دهد نخستين واکنش والدين، منع استفاده از اينترنت است، اما به عقيده روانشناسان اين حرکت نادرست ترين گزينش بوده و خود عاملی محرک جهت گرايش بيشتر فرزندان به استفاده از اينترنت به صورت نامناسب است. در مواردی اين گرايش به حدی است که فرد را به حضور در منزل دوستان مجبور می کند.

از آن جايی که اين منع، افزايش استفاده را در پی دارند ، ارتباط والدين و فرزندان- وارد مرحله ای حاد می شود که با بروز اين شرايط رفتارهايی چون تنبيه بدنی، تنبيه لفظی ، تهديد، شکايت از فرزند به اقوام نزديک ، مراجعه به مدرسه و در ميان گذاشتن موضوع نه به صورت خصوصی، بلکه به صورت مشاجره ای بين اوليای مدرسه، فرزند و والدين ، منع ارتباط فرزند خاطی با دوستان و همکلاسی ها و..... از والدين سر می زند که ترديدی نيست اين رفتارهای نامناسب نتيجه ای کاملا" به عکس دارد. بر اساس آمار يونيسف، 75 درصد از جوانان، 15 درصد از نوجوانان و 10 درصد از کودکان تنها به دليل لجبازی و سرپيچی از والدين به بازديد از سايت های غير اخلاقی گرايش نشان داده و اين گرايش را با مراجعه دائمی به اين سايت ها، صحبت کردن از آنچه در اين سايت ها مشاهده کرده اند و پيشنهاد سايت های جديد به دوستان به ويژه هنگام حضور والدين، نشان می دهند.

·         چه بايد کرد؟

روانشناسان معتقدند رفتار صحيح والدين و اتخاذ سياست هايی خاص بهترين گزينه جهت تصحيح رفتار کودکان، نوجوانان و جوانان است، چرا که در غير اين صورت فرزندان نه تنها رفتار نادرست خود را ترک نمی کنند بلکه لجبازی با والدين را در پيش گرفته و هر روز بيش از روز قبل به سايت های غير اخلاقی مراجعه می کنند.

- به دقت ، اما به دور از تحميل و اجبار از عملکرد فرزندمان آگاه شويم، به اين ترتيب که از او بخواهيم هنگام بازديد از سايت ها ما را نيز از نحوه مراجعه به سايت ها آگاه کند. در حقيقت نوعی سياست بی اطلاعی از نحوه مراجعه به سايت های مختلف را در پيش بگيريم. هر چند در ابتدا با لجبازی روبه رو می شويم، اما صبر و تحمل نتيجه بخش است.

- به فرزندمان توضيح بدهيم که دلايل نادرست بودن بازديد از سايت های غير اخلاقی چيست. اهداف طراحان اين سايت ها را به دقت به او توضيح داده و در صورت لزوم نتايج ناگوار مراجعه به اين سايت ها را با نقل حوادث مختلف تشريح کنيم.

- به فرزندمان محدوديت ارتباطات، به ويژه ارتباطات اينترنتی را بياموزيم.   به او بياموزيم که همه افراد شايسته برقراری ارتباط، حتی به صورت تلفنی يا اينترنتی نبوده و محدود کردن ارتباطات امنيت روحی و اخلاقی را در پی دارد.

- اين نکته را برای فرزندمان روشن کنيم که در اختيار قراردادن اطلاعات شخصی و خانوادگی باعث کاهش امنيت فردی و خانوادگی می شود. در حقيقت به او بياموزيم که اطلاعاتی چون سن، جنسيت، وضعيت خانوادگی و اجتماعی خود و خانواده، نشانی منزل، شماره تلفن، عکسهای خانوادگی و.... اطلاعات کاملا" محرمانه ای هستند که نبايد آنها را به سادگی در اختيار ديگران قرار داد.

- با والدين ديگر به ويژه همکلاسی های فرزندمان در ارتباط باشيم  و در باره نحوه استفاده از اينترنت با آنها تبادل نظر کنيم. دوستان فرزندمان نيز با در اختيار داشتن بخش عمده ای از اطلاعات فردی و خانوادگی ما مي توانند مشکل ساز باشند. بطور مثال ممکن است فرزندمان مستقيما" عکسی را برای کسی ارسال نکند، اما دوست فرزندمان می تواند با ارسال عکس يا عکس های گروهی که فرزند ما نيز در آن عکس حضور دارد، مشکلاتی را ايجاد کند.

- از زمان، نحوه استفاده و مدت استفاده فرزندمان از اينترنت و کامپيوتر آگاه باشيم. اين آگاهی، شناسايی تغييرات رفتاری را نيز تسهيل می کند. بطور مثال با افزايش مدت زمان استفاده، تغيير ساعت استفاده و ....  می توان به راحتی از اتفاقات جديدی که در حال وقوع است آگاه شد.

- به دقت اما نامحسوس رفتار فرزندمان را کنترل کنيم. هر نوع تغيير در احساسات و رفتار مانند پريشانی، کلافگی، از دست دادن اعتماد به نفس کاهش تمرکز در يادگيری و رفتارهای فردی و اجتماعی، لجبازی،  گوشه گيری، تلفن های بی مورد و .... زنگ خطری است که بايد به آن توجه کرد.

- در گپ و گفت و گويی دوستانه بدون هدفمند کردن عمدی بحث، در باره سايت های مختلف اينترنتی و نحوه مراجعه به اين سايت ها، فوايد و ضررهای آنها و.... با فرزندمان صحبت کنيم. اگر در حين گفت و گو احساس کلافگی و ناراحتی در فرزندمان مشاهده کرديم ، بحث را متوقف کرده و موضوع ديگری را پی بگيريم، اما فراموش نکنيم که اتفاقات ناخوشايندی  در حال شکل گيری است.

- استفاده از کارت اينترنتی فيلتردار يکی از مناسب ترين راهکارهای غير مستقيم کنترل استفاده از اينترنت است.

- از اوليای مدرسه بخواهيم تا به عنوان کلاس فوق برنامه، نحوه صحيح استفاده از اينترنت به دانش آموزان آموزش داده شود.

- اکثرا" در مدرسه امکان دسترسی به اينترنت وجود دارد. از اوليای مدرسه بخواهيم به دقت استفاده از اينترنت را کنترل کنند. اين مساله در باره استفاده از کامپيوتر بدن مراجعه به اينترنت نيز صادق است.

- از محتوای فيلم ها و سی دی هايی که به منزل آورده می شود، آگاه شويم. بهترين شيوه کنترل، تماشای فيلم ها و سی دی ها در نبود فرزندان است.

و در پايان، آنچه روان شناسان به آن تاکيد دارند کنترل رفتار کودکان، جوانان و نوجوانان به صورت نامحسوس و دور از هر گونه عصبانيت و مشاجره است. فضای متشنج نه تنها مقصود ما را تامين نمی کند، بلکه عاملی جهت دور ماندن از اهداف صحيح آموزشی است.