آب و هواي آسيا

آب و هواي آسيا

چنانچه مي دانيم آب وهوا وضعيت غالب جو در نقطه معيني از زمين را شامل مي شود. يعني حالت ها و شرايطي که در آن منطقه حکم فرماست. از طرفي عناصر اصلي آب و هوا که تمام شرايط را در دست دارند و در بررسي آب و هواي يک منطقه مورد بررسي قرار مي گيرند عبارتند از :

1- درجه حرارت

2- رطوبت و ريزش هاي جوي ( باران، برف.... )

3- فشار هوا و بادها

عناصر فوق به نام عناصر آب و هوايي معروف هستند و در ارتباط با هم عمل مي کنند، اما در بين اين عناصر، درجه حرارت  اساسي ترين عنصر آب و هوايي به شمار مي رود.به طوري که بارش و فشار، هر يک تحت تاثير درجه حرارت مي باشند.

بر اساس دما آسيا را مي توان به سه بخش متفاوت تقسيم کرد.

1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با روزهايي سرد و يخبندان در تمام سال.

2- سرزمين هاي جنوبي که در مجاورت درياها واقع شده اند، از درياي سرخ در غرب تا جزيره ي تايوان در شرق.

3- بخش هاي داخلي آسيا که داراي سرماي سخت و خشن در زمستان ها و گرماي زياد در تابستان ها هستند.

بر اساس بارش نيز آسيا را مي توان در اين سه بخش بررسي نمود.

1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با توجه به نحوه ي تابش خورشيد و گرماي ناچيز، رطوبت و بارش را نداشته و خشک است.

2- سرزمين هاي جنوبي که در مجاورت درياها واقع شده اند، چنانچه عوامل ديگر دخالت نداشته باشند، از رطوبت و بارش کافي برخوردارند.

3- بخش هاي داخلي آسيا که از درياها و منابع رطوبتي دور هستند و بنابر اين از رطوبت و بارش نيز بي بهره و خشک هستند.

بر اين اساس آسيا را به دو قسمت آسياي مرطوب و آسياي خشک تقسيم مي کنند.

چنان که در تقسيمات بالا ديده مي شود، موارد يک و سه از بارندگي بي بهره اند و تنها سرزمين هايي که در مورد دوم نام برده شده اند از بارندگي کافي برخوردار هستند. بنابراين:

1- آسياي مرطوب

شرق، جنوب و جنوب شرق آسيا که از بادهاي مرطوب موسمي بهره مند هستند، مرطوب ترين بخش آسيا را تشکيل مي دهند.

2- آسياي خشک

تمام آسياي مرکزي، غرب و جنوب غرب آسيا که از دريا دور يا مانع کوهستاني دارند و از ورود بادهاي باران آور جلوگيري مي کنند، از نواحي خشک آسيا محسوب مي شوند. همچنين سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري.

آب و هواي آسيا

به دليل وسعت زيادي که اين قاره دارا مي باشد، اقليم هاي گوناگوني نيز در آن وجود دارد. تنوع اقليمي در آسيا از سرماي سخت و خشن قطب شمال، محيط بياباني گرم و خشک مرکز و جنوب غرب، تا شرايط گرم و مرطوب حاره اي جنوب را شامل مي شود.

آسيا حدود 5000 مايل از دايره ي قطبي در شمال تا خط استوا در جنوب کشيده مي شود. از شرق تا غرب نيز تقريباً در نيمي از گرداگرد کره ي زمين امتداد مي يابد. اين سرزمين پهناور انواع بسيار گوناگوني از اقليم هاي گوناگون را دربرمي گيرد. آسيا، سردترين، گرم ترين، مرطوب ترين و خشک ترين مکان ها را در روي زمين از آن خود کرده است.

سرزمين هاي وسيع داخلي آسيا از اقيانوس ها به دور هستند. وجود کوهستان ها و طرز قرار گرفتن آن ها که مانع عبور توده هاي هوايي مي گردند که از سمت اقيانوس ها مي وزند، تفاوت اقليم بين سواحل و نواحي داخلي را در اين قاره تشديد مي کند. به همين دليل اقليم آسياي مرکزي يکي از اقليم هاي سخت و افراطي به شمار مي رود، چرا که زمستان هاي آن با توجه به بادهاي سردي که از مناطق قطبي مي وزد، سرد و طولاني است، از طرفي تابستان هاي آن نيز در همه جا جز ارتفاعات بسيارگرم و کوتاه مي باشد. به جز کوهستان ها، در اين منطقه از آسيا بسيار ناچيز است. در نتيجه بيشتر اين منطقه بياباني محسوب مي شود.

آسياي شمالي، از نظر اقليمي با آسياي مرکزي شباهت بسيار زيادي دارد. تنها ميزان بارندگي است که از مقدار بيشتري برخوردار مي باشد. زمستان هاي  شمال آسيا فوق العاده سرد است، به طوري که سردترين مکان سکونتي جهان در اين منطقه، ورخويانسک در سيبري واقع است. برخي اوقات درجه حرارت تا 90 درجه ي فارنهايت زير صفر کاهش مي يابد.

آسياي جنوبي، اقليم کاملاً متفاوتي را داراست. به جز نواحي کوهستاني بقيه ي اين منطقه در سراسر سال گرم است، چنان که در نواحي پست درجه حرارت تا 125 درجه ي فارنهايت مي رسد. در اين منطقه تابستان و زمستان مطابق آن چه که ما مي شناسيم وجود ندارد. در عوض داراي يک فصل باراني و يک فصل خشک مي باشد.

فصل باراني معمولاً از ژوئن تا اکتبر ادامه دارد. طي اين مدت بارش زيادي هر روز اتفاق مي افتد. بارندگي هاي زيادي در اين بخش از آسيا نسبت به ساير مناطق جهان صورت مي پذيرد. برخي نقاط هند بيش از 450 اينچ بارش را در فصل باراني دريافت مي کنند. فصل هاي باراني و خشک توسط بادهايي ايجاد مي شوند که به موسمي ها شهرت دارند و از آسياي مرکزي به سمت حاشيه ي جنوبي و شرقي اين قاره مي وزند. موسمي هاي زمستاني بادهاي خشکي هستند که از روي خشکي هاي آسيا مي وزند. اين بادها به دليل اين که از مناطق سرد ( خشکي ها در زمستان سرد مي باشند.) سرچشمه مي گيرند، سرد و خشک مي باشند. موسمي هاي تابستاني به درون قاره و از اقيانوس ها مي وزند، به همين دليل نيز رطوبت را تا جايي که پيش مي روند به درون قاره حمل مي نمايند.

فصل باراني براي ميليون ها نفري که در جنوب و شرق آسيا زندگي مي کنند اهميت بسياري دارد. فعاليت هاي کشاورزي در اين نواحي بستگي بسيار فراواني به ريزش باران هاي موسمي دارد. بدون بارندگي رشد گياهان متوقف خواهد شدو فعاليت کشاورزي صورت نخواهد گرفت. در اين صورت خشکسالي موجب قحطي و گرسنگي هزاران نفر خواهد گرديد. گاهي اوقات باران هاي موسمي به موقع نمي بارد يا با تاخير روبروست، در اين صورت محصولات در زماني که بايد به عمل آيند کاشته نمي شوند. ريزش باران هاي موسمي گاهي موجب به راه افتادن سيل در اين نواحي مي شود.

آسياي جنوب غربي نسب به ديگر مناطق بسيار خشک است. تابستان هاي اين قسمت از آسيا طولاني و بسيار گرم است. زمستان ها نسبتاً معتدل تر است. مگر در نواحي داخلي و دور که هوا سردتر خواهد بود. نقاط خاصي از جنوب غرب آسيا زمستان فصل بارندگي است. زمستان فصل رشد گياهان نيز مي باشد، به خاطر اين که محصولات در تابستان هاي گرم و خشک اين سرزمين ها قادر به رشد و نمو نمي باشند.

آب و هواي آذربايجان

آب وهواي آذربايجان از جنب حاره اي و خشک در مرکز و شرق آذربايجان تا جنب حاره اي و مرطوب در جنوب شرقي آْن، همچنين در سواحل درياي خزر که از آب و هوايي معتدل برخوردار بوده و در نواحي بلند کوهستاني سرد است، متفاوت مي باشد. شهر باکو در کنار درياي خزر از هواي معتدلي بهره مند است، به طوري که متوسط دما در ژانويه 4 درجه سانتي گراد و در ماه ژولاي 25 درجه سانتي گراد ثبت شده است. به دليل اين که بيشتر سرزمين آذربايجان بارندگي کمي را دريافت مي کند، زمين هاي کشاورزي نيازمند آبياري است. متوسط بارندگي سالانه در اين سرزمين 152 تا 254 ميليمتر مي باشد. بيشترين بارش سالانه را بلنديهاي قفقاز و لنگورن در جنوب شرقي دارند که متجاوز از 1000 ميليمتر است.