آبشارهای نیاگارا ترکیبی از دو آبشار بسیار بزرگ می باشد که بر رودخانه نیاگارا واقع است. از لحاظ موقعیت جغرافیایی آبشار نیاگارا در مرز ایالت نیویورک در آمریکا و کانادا در جنوب استان انتاریو قرار دارد. آبشار بزرگ‌تر اصطلاحا به آبشار کانادایی یا آبشار نعل اسب معروف است و آبشار کوچکتر به آبشار آمریکایی معروف است.
علت اصلی شهرت آبشار نیاگارا نه به علت ارتفاع آن بلکه به علت عریض بودن آن است. به طور متوسط نزدیک به ۱۱۰ هزار متر مکعب آب از آبشارها در دقیقه سرازیر می گردد.
آبشارهای نیاگارا در بیست دقیقه‌ای شهر بوفالو آمریکا و نود دقیقه ای شهر تورنتو کانادا قرار دارد.
آبشار نیاگارا بر مسیر رودخانه نیاگارا ، در ۵۰ کیلومتری شمال شهر بوفالو در غرب ایالت نیویورک قرار دارد.
رود نیاگارا از دریاچه ایری سرچشمه می گیرد و آب چهار تا از دریاچه های بزرگ پنجگانه را به دریاچه اونتاریوزهکشی می کند. این رودخانه در نیمه راه مسیر ۵۸ کیلومتریش از لبه صحره ای بلند به پایین می ریزد و بدینسان آبشار نیاگارا ساخته می شود!
آبشار نیاگارا در اصل از دو آبشار بزرگ – یکی آبشار نعل اسبی در کانادا و دیگری آبشار آمریکایی در خاک آمریکا تشکیل میشود. در هر دقیقه نزدیک به ۹۴ درصد از آب نیاگارا یاچیزی در حدود ۸۴ میلیون گالن آب از آبشار نعل اسبی سرازیر میشود.
زمین شناسان آبشار نیاگارا رابسیار جوان می دانند و می گویند عمرش از ۱۰ هزار یا ۱۵ هزار سال بیشتر نیست. د ر عصر یخبندان ، یخچالهای طبیعی ، تمام مناطقی را که امروزه منطقه نیاگارا نامیده میشود، پوشانده بودند. همزمان با ذوب شدن یخها، دریاچه ایری تشکیل شد. آبی که از این دریاچه سرریز می شد در سمت شمال، راهی پیدا کردن و به صورت یک رودخانه درآمد.
رودخانه مزبور در سمت شمال پیش رفت و به یک پرتگاه بزرگ سنگی رسید که رویش را لایه ای از سنگ آهک پوشانده بود، و در همین نقطه بود که آبشار اصلی نیاگارا را پدید آورد. از آن زمان تاکنون، نیروی فراوان آب، مقداری از صخره ها را فرسوده و آبشار را عقب تر برده است، آبشار کنونی نیاگارا نزدیک به ۱۱ کیلومتر از نقطه اولیه اش عقب تر رفته است!
نخستین گزارش مربوط به آبشار نیاگارا در سال ۱۶۹۷ میلادی تهیه شد. این گزارش را یک مبلغ مذهبی و کاشف فرانسوی به نام پدرلوئی هانپن نوشته بود. پدر هانپن ، در سال ۱۶۷۸ میلادی ضمن سفری به د نیای جدید همراه با سوردولاسال، آبشار مزبور را دیده بود.
چند نکته جالب در مورد آبشار نیاگارا:
این آبشار در پایان آخرین دوره یخبندان – نزدیک به ده هزار سال پیش – با ذوب تدریجی و سر ریز شدن یک دریاچه باستانی منجمد از روی معبر سنگی ایکه بین این دریاچه و دریاچه انتاریوی فعلی وجود داشته، پا به عرصه وجود گذاشته.
در طی ده هزاره، دریاچه پشت آبشار کوچک و کوچکتر شده و جای خود را به دریاچه Erie کنونی داده است. فرسایش طبیعی بر اثر فشار آب چندین کیلومتر محل آبشار را به عقب برده و به جای کنونی اش رسانده.
این مجموعه آبشار در سال 1604 توسط گروه اکتشافی فرانسوی به رهبری Samuel de Champlain (جغرافی دان، طراح و مکتشف فرانسوی که بنیانگزار Quebec نیز نامیده می شود)، کشف و ثبت گردید. پیش از آن سرخپوستان منطقه قرن ها به وجود این آبشار واقف بوده و آنرا مکانی مقدس بشمار می آوردند.
صدای مهیب رعد آسای آبشار در آن زمان باعث شده بود سرخپوستان آنرا محل زندگی خدای رعد بدانند و مراسمی برای بزرگداشت این خدا در این مکان برپا کنند.
نام این آبشار از نام بومی آن Onguiaahra به معنای "معبر" گرفته شده است.
نیکولا تسلا (Nikola Tesla ) فیزیکدان، مخترع و کاشف اطریش - مجارستانی الاصل (که اسمش واحد نیروی القاء مغناطیسی در فیزیک الکتریسته و مغناطیس نیز هست) اولین کارخانه برق جریان متناوب AC دنیا را در همین مکان بنا نمود و موجب ترقی صنعتی و پیشرفت شهری سریع السیری در منطقه نیاگرا شد.
با گسترش فعالیت های شهرسازی در این منطقه، اولین پل این معبر در سال 1848 روی رودخانه پایین آبشار احداث گردید. بعدها پل های متعدد فولادی دیگری بر روی این معبر ساخته شدند که قطار و کامیون های باری و خودروهای شخصی از آنها برای تردد بین دو کشور کانادا و ایالات متحده استفاده می کنند.
با توجه سرعت زیاد تخریب لبه آبشار و عقب نشینی سریع آن – که در صورت ادامه آن و رسیدن آبشار به مرز دریاچه Erie موجب از بین رفتن کامل و محو شدن آبشار می گردد، طرح هایی از سوی دولت های کانادا و ایالات متحده به اجرا درآمده است که باعث شده سرعت عقب نشینی آبشار به مقدار تقریبی 3 سانتیمتر در سال کاهش پیدا کند.
برای کاستن میزان تخریب چاره ای نبود جز کاستن از میزان آب جاری در آبشار. برای اینکار سد های انحرافی مخصوصی ساخته شده اند که مقدار قابل ملاحظه ای از آب آبشار را پیش از رسیدن به لبه پرتگاه منحرف کرده، وارد آبراه های مصنوعی تجاری می کنند.
به این ترتیب آنچه توریست ها در روز مشاهده می کنند تنها پنجاه درصد میزان واقعی آب آبشار است. با توجه به عظمت زاید الوصف آبشار در وضعیت فعلی آن – که در هر ثانیه بیش از 1.8 میلیون لیتر آب از آن می ریزد و سالانه نزدیک به 15 میلیون توریست را به این منطقه می کشاند- می توان تصور کرد اگر میزان آب دوبرابر مقدار کنونی بود حجم صدای تولید شده و پودر آب معلق به چه میزان می رسید.
شب ها که توریست ها دید واضحی به آبشار ندارند، مقدار بیشتری از آب آبشار منحرف شده و تنها 25 درصد آب واقعی آبشار از آن جاری می شود!
نیروگاههای عظیم آبی ساخته شده روی رودخانه نیاگارا، سهم بزرگی از تولید برق در استان انتاریو (در کانادا) و ایالت نیویورک (در آمریکا) را دارد.
شایان ذکر است که بخش کانادایی آبشار نزدیک به سه برابر بخش آمریکایی آن بوده و دید بهتر و وسیع تری دارد به طوری که حتی بخش آمریکایی آبشار از داخل کانادا بهتر دیده می شود. همین امر موجب سرمایه گزاری وسیع صنعت توریسم در بخش کانادایی شده است.
مقاله زمین شناسی – سنگ ها