ویندوز ویستا

ویندوز ویستا

ویندوز ویستا سیستم عاملی است که بر روی کامپیوترهای شخصی، رومیزی، Loptop و tablet PCهای خانگی و تجاری و مراکز رسانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. قبل از پرده‌برداریِ این سیستم عامل در ۲۲ ژوئن ۲۰۰۵، ویندوز ویستا با کدنام لانگهورن شناخته شده‌بود. توسعه آن در ۸ نوامبر ۲۰۰۶ به اتمام رسید. این سیستم برای برای تولیدکنندگان نرم‌افزار و سخت‌افزار کامپیوتر و طرف‌های تجاری سه ماه زودتر از آن عرضه گردید. در ۳۰ ژانویه ۲۰۰۷ این سیستم عامل برای خرید و دانلود از وب‌گاه مایکروسافت برای عرضهٔ عمومی منتشر شد. انتشار ویندوز ویستا ۵ سال بعد از انتشار سلف خود، ویندوز اکس‌پی صورت گرفت که فاصلهٔ زمانی نسبتاً طولانی بین عرضهٔ این دو سیستم عامل از شرکت مایکروسافت بود.

ویندوز ویستا مشتمل بر صدها قابلیت جدید و بازپردازش شده می‌باشد که اغلب این قابلیت‌ها شامل بروزرسانی ظاهر گرافیکی کاربر (GUI) و استایل‌های بصری است که با نام Windows Aero شناخته می‌شود. قابلیت جستجوی بهبود یافته، ابزار‌های ایجاد رسانه‌ها جدید مانند Windows DVD Maker، و بازطراحی کامل قابلیت‌های شبکه، صوت، چاپ و زیر سیستم‌های تصویری، از سایر قابلیت‌های آن می‌باشند. مضافا هدف ویستا افزایش سطح ارتباط بین دستگاه‌ها در شبکه‌های خانگی بر اساس تکنولوژی Peer-to-Peer که منجر به تسهیل به اشتراک گذاردن داده‌های بین کامپیوتر‌ها و قطعات (Devices) می‌شود. ویندوز ویستا دربردارنده .net Framework نسخه 3.0 است که هدف آن تسهیل عمل توسعه برای نوشتن برنامه‌های کاربردی در مقایسه با APIهای سنتی ویندوز می‌باشد. هدف اولیه مایکروسافت از ویندوز ویستا، ارتقا سطح امنیت در سیستم عامل ویندوز بوده است. یکی از انتقاد‌های کلی که بر ویندوز اکس‌پی و اسلاف آن وارد بود، آسیب پذیری امنیت در مقابل Malware ها، ویروس‌ها‌ و جریان‌های بافر بوده است. با اتکا بر این امر، بیل گیتس مدیر مایکروسافت در اوایل سال ۲۰۰۲ بر ایجاد امنیت در تمام جهات نرم افزار‌های توسعه داده شده در آن شرکت تأکید کرد. مایکروسافت امنیت ویندوز اکس‌پی و ۲۰۰۳ را تا هنگام اتمام کار بر روی ویستا در اولویت قرار داد.

توسعه

مایکروسافت کار بر روی برنامه‌های خود را برای ویندوز ویستا در سال ۲۰۰۱ و قبل از انتشار ویندوز اکس‌پی آغاز نمود. در ابتدا انتظار می‌رفت که ویندوز ویستا در اواخر سال ۲۰۰۳ با فاصله زمانی اندکی بین انتشار ویندوز اکس‌پی (با کد نام Whistler) و ویندوز 7 (که در آن زمان با کد نام Blackcomb شناخته می‌شد)، روانه بازار گردد[نیازمند منبع].

Longhorn بتدریج ویژگی‌ها و فناوری‌های مهم و جدیدی را که در Blackcomb بکارگرفته شده‌بود، جذب و کسب می‌کرد. این امر باعث گردید که زمان انتشار برای چندین و چند بار به تعویق بیافتد. مضافا تعدادی از توسعه دهندگان مایکروسافت به منظور بهسازی امنیت ویندوز اکس پی به این پروژه منتقل و به اجرای این امر گمارده شدند. مایکروسافت تاخیرات مکرر و پیاده سازی کند و بعضی ویژگیهای و قابلیت‌های سیستم را در ۲۷ اوت ۲۰۰۴ انجام تغییرات اعلام نمود .Longhorn اصلی که مبتنی بر سورس کد ویندوز ایکس پی بود، کنار گذاشته شد و توسعه ویستا مجدداً بر پایه دیتابیس سرور ۲۰۰۳ و فقط با افزودن و جاسازی ویژگیهایی که برای انتشار واقعی سیستم عامل منظور می‌شوند، آغاز گردید. تعدادی از قابلیت‌های اعلام شده قبلی همچون WIN FS حذف و یا بحال تعلیق در آمده و در تلاشی که به منظور حصول اطمینان از دیتابیس ویندوز بعمل آمد روش توسعه نرم افزار جدید موسوم به Security Development Lifecycle ( چرخه حیات توسعه امن ) به سیستم افزوده شد. پس از اینکه Longhorn به ویندوز ویستا تغییر نام داد، برنامه تست بتا که مسبوق به هیچ سابقه‌ای نبود و صد‌ها هزار داوطلب و شرکت را در بر می‌گرفت، شروع شد. در سپتامبر ۲۰۰۵ مایکروسافت انتشار مرتب Community Technology Previews به تست کنندگان بتا را آغاز نمود که طی آن اولین دسته از تست‌ها در کنفرانس توسعه دهندگان حرفه‌ای سال ۲۰۰۵ توزیع گردیده و پس از این، آنها را در اختیار بتا تسترها و مشترکین شبکه Microsoft Developer قرار داد.

بافت و ساختار بعدی مشتمل بر بیشترین قابلیت‌های برنامه ریزی شده برای محصول نهایی و همچنین تغییرات متعددی در ظاهر گرافیکی کاربر بود که عمدتاً بر اساس بازخوردهای دریافتی از تستر‌های بتا طراحی شده بود. چنین انگاشته شده بود که ویندوز ویستا با ویژگی‌های کامل در پیش نمایش ماه فوریه ارائه شود که این امر در فوریه ۲۰۰۶ محقق گردید. همچنین فرض بر آن بود که قسمت اعظم باقی کار در فاصله زمانی بین ساخت تا انتشار نهایی محصول با تاکید بر ثبات، کارکرد، کاربری، سازگاری درایور و مستندسازی انجام پذیرد.

نسخه آزمایشی بتا ۲ که در اواخر ماه می انتشار یافت، اولین محصولی بود که برای عرضه به عموم از طریق برنامه Microsoft Customer Preview ساخته می‌شد. این نسخه آزمایشی توسط جمعیتی بالغ بر ۵ میلیون نفر دانلود گردید. هر دو نسخه که پس از این، هم در سپتامبر و اکتبر بدست انتشار سپرده شده بودند، در دسترس تعداد عظیمی از کاربران قرار گرفتند. در حالیکه مایکروسافت بدوا امیدوار بود که سیستم عامل در کریسمس ۲۰۰۶ در سطح جهانی عرضه و در دسترس قرار گیرد، در ماه مارچ ۲۰۰۶ اعلام شد که آماده شدن شرکت مایکروسافت و دیگر شرکت‌های نرم و سخت افزاری که مایکروسافت با آنها در خصوص تهیه و تدارک ابزار درایور‌ها در ارتباط است، زمان بیشتری را می طلبد و از این روی تاریخ انتشار به ژانویه ۲۰۰۷ تغییر می‌یابد.

طی قسمتی از سال ۲۰۰۶ آنالیست‌ها و بلاگرها بر این باور بودند که بدلیل ضدیت با تراست‌ها که در کمیسیون اروپایی و کره جنوبی ابراز شده بود و همچنین بعلت عدم مشاهده پیشرفتی محسوس در نسخه‌های بتا، انتشار ویندوز ویستا با تاخیر بیشتری همراه خواهد بود. با اینحال در هشتم نوامبر ۲۰۰۶ بیانیه تکمیل ویندوز ویستا، مطول ترین پروژه توسعه سیستم عامل مایکروسافت اعلام و کار بانجام رسید .

امکانات جدید یا بهبود یافته

امکانات کاربر نهایی

•        Aero ویندوز : ظاهر جدید گرافیکی کاربر بر پایه امکانات سخت افزاری، Windows Aero نامیده می‌شود که مخفف و سرنام Authentic، Energetic، Reflective و Open است. ظاهر گرافیک جدید روشن تر و شکیل تر از ویندوز‌های پیشین بانضمام شفافیتی جدید و نوآورانه، ارائه thumbnailsهای هم‌زمان و زنده، آیکون‌های زنده و انیمیشن‌ها و Eye Candy است.

•        پوسته ویندوز (Windows Shell) : پوسته جدید ویندوز به طرز قابل توجهی متفاوت از ویندوز ایکس پی است و ارائه سلسله جدیدی از چیدمان ها، آرایش‌ها و امکانات جستجو در آن به چشم می‌خورد .پنجره وظیفه Windows Explorer حذف شده است و انتخاب‌هایی از وظایف مربوط و مرتبط به یکدیگر در Toolbar ( نوار ابزار ) مجتمع شده اند. پنل لینک‌های محبوب ( Favorite Link ) اضافه شده است همچنین تک کلیک برای دسترسی به دایرکتوری عمومی فعال شده است. نوار آدرس با سیستم Breadcrumb Navigation جایگزین شده است. پنل پیش نمایش به کاربران اجازه می‌دهد thumbnail ای که دربردارنده محتوی فایل‌های گوناگون است را مشاهده کنند. پنل جزئیات اطلاعاتی مانند سایز و نوع فایل را نمایش و اجازه ویرایش و مشاهده Tagهای توکار ( Embedded Tags ) که فرمت فایل از آنها پشتیبانی به عمل می‌آورد، را می‌دهد. منوی شروع ( Start menu ) به خوبی تغییر کرده است و در اثر نصب بیش از حد برنامه‌ها گسترش و توسعه پیدا نمی‌کند و طولانی نمی‌گردد. البته کلمه Start حذف شده است و با نشان کروی ویندوز جایگزین شده است (که Pearl نیز خوانده می‌شود.

تکنولوژی‌های هسته

مقصود آن است که ویندوز ویستا از مقوله‌های مبتنی بر فناوری باشد که در قالبی یکپارچه مشتمل بر فناوری‌های پیشرفته ارائه می‌گردد. چنین فناوری‌هایی بشکل گسترده‌ای به نحوه عملکرد سیستم مرتبط می‌گردند و هم از این رو بسهولت برای کاربر قابل مشاهده نیستند. مثالی که می‌توان در این مورد آورد، تجدید ساختار کل معماری بخش‌های شنیداری (Audio)، چاپ، نمایش و شبکه‌ای از زیر سیستم هاست. در حالیکه نتیجه کار برای توسعه دهندگان نرم افزار قابل رویت است. کاربران نهایی فقط شاهد تغییرات تکامل یافته در ظاهر گرافیکی خود هستند. Vista در برگیرنده فناوری‌هایی نظیر Ready Boost و Ready Drive است که با بکارگیری حافظه‌های فلش پرسرعت ( تعبیه شده بترتیب روی درایو‌های USB و درایو‌های Hybrid هارد دیسک و از طریق انبارکی از برنامه‌ها و داده‌ها در قالب یک حافظه کمکی ) عملکرد سیستم را اصلاح و بهسازی می نماید. چنین تکنیکی خود را در بهبود عمر باطری کامپیوتر‌های نوت بوک آشکار می سازد زیرا درایو Hybrid در زمان عدم استفاده فرسوده نمی‌شوند. تکنولوژی جدید دیگری که موسوم به Ready Drive است، با استفاده از تکنیک‌های ماشین آموزش ( یادگیری)، الگو‌های مصرفی مورد نیاز را جهت تصمیم گیری هوشمندانه ویندوز ویستا در خصوص مفاد و مضمون آنچه را که سیستم در زمان مقتضی باید ارائه نماید، آنالیز می‌کند. به‌عنوان بخشی از طراحی مجدد معماری شبکه، IP نسخه ۶ بطور کامل در سیستم عامل تعبیه گردیده و نیز تعدادی از به سازنده‌های کارآیی نظیر پنجره مقیاس گذاری TCP، معرفی شده اند.

نسخ قبلی ویندوز علی الاصول نیاز به شبکه نرم افزاری Wireless ثالث داشتند تا بتوانند به خوبی کار کنند در حالیکه چنین نیازی در مورد ویستا دیگر موضوعیت نداشته و مطرح نیست زیرا در ویستا شبکه‌های Wireless ( بدون سیم ) بیشتر و جامع تری گنجانده شده است. در خصوص گرافیک ها، ویستا مدل جدیدی از درایور‌های تصویری ( Display Driver ) را معرفی کرده و ضمنا در Direct3D تجدید نظر گسترده ایی را اعمال نموده است. درایور‌های مدل جدید، سهولت استفاده از Desktop Windows Manager را بخوبی فراهم می سازد تا افکت‌های ویژه و Desktop را که از مبانی Windows Aero هستند بدون بروز وقفه و گسستگی تامین نماید. Direct3D 10 که توسعه آن با همراهی تولیدکنندگان صاحب نام و بزرگ درایور‌های نمایشگر اجرا شده بود و نوعی معماری جدید با سایه پردازی (شیدر) پیشرفته تر در آن پشتیبانی می‌شود، امکان می‌دهد واحد پردازش گرافیکی (GPU) مناظر پیچیده تری را بدون کمک از CPU ارائه و پردازش نماید. ِDirect 3D 10 در بالانس و متوازن ساختن بار اصلاح شده بین GPU و CPU نقش داشته و همچنین انتقال داده‌ها را بین این دو بهینه سازی می نماید.

در هسته سیستم عامل اصلاحات بسیاری نسبت به Memory Manager و Process

cheduler و Heap manager و I/O Scheduler صورت گرفته است. در این هسته همچنین نوعی از مدیریت تراکنش‌های بنیادی اجرا گردیده است که به کاربر‌ها توانایی کار با فایل سیستم‌ها و رجیستری با استفاده از عملیات تراکنش ریز را می‌دهد .

تکنولوژی‌های مرتبط با امنیت

بهسازی و اصلاح امنیت هدف طراحی اولیه ویستا بود. پیش گامی و ابتکار عمل شرکت Microsoft Trustworthy Computing که ترمیم و بهبود اعتماد عمومی را نسبت به تولیدات خود نشانه گرفته بود، اثر مستقیمی بر توسعه این هدف داشت. چنین تلاشی منجر به ایجاد تعدادی از قابلیت‌های جدید امنیتی و ایمنی گردید.

User Account Control شاید از جمله مهم‌ترین و مشهود ترین تغییراتی است که محقق شده است. User Account Control نوعی فناوری امنیتی است که این امکان را برای کاربران فراهم می سازد تا تعدادی از مزایا ( مزیت‌ها ) و پیش فرض‌های ایجاد شده در کامپیوتر خود را مورد استفاده قرار دهند. چنین امری در نسخه‌های قبلی ویندوز مشکل بود. زیرا نسخ قبلی ، اکانت کاربر را بسیار محدود و تا اندازه زیادی غیر قابل استفاده می ساخته و حتی از اعمال پاره‌ای از عملکرد‌های بنیادین نظیر مشاهده تقویم از Notification trey جلوگیری می‌کرد. در ویندوز ویستا هنگام درخواست عملی که نیاز به مجوز اجرا دارد، بی درنگ به کاربر اعلام می‌شود که ابتدا رمز ورود یا نام اجرایی خود را وارد نماید. حتی در حالاتی که کاربر از قبل در زمره مدیران اجرایی به سیستم معرفی و شناسانده شده است، باز هم درخواست می‌شود که فرد مربوط سطح دسترسی خود را تایید نماید. ولذا چنین است که در حالیکه تمام صفحه مانیتور سیاه و سیستم موقتا ناکارآمد و غیر فعال است و فقط پنجره اجازه فعال و مشخص است، User Account Control در حالت Secure Desktop ( میزکاری امن ) درخواست اعتبار از کاربر می نماید. مراد آن است که ضمن تلاش در بررسی سطح دسترسی کاربر، از انحراف سیستم ناشی از جریان‌های غیر معمول و هرز (Spoofing) و فعالیت برنامه‌های Malicious، ممانعت بعمل آید. قابلیت‌های جدید امنیتی و ایمنی Internet Explorer 7 مشتمل بر Phishing Filter و IDN با anti-spoofing و همچنین یکپارچگی با سیستم عریض Parental Controls، از دیگر ویژگی‌های ویستا است. در جهت مزید امنیت، کنترل‌های Active X از طریق پیش فرض‌ها ناکارآمد و غیر فعال (Disable) هستند و علاوه بر این Internet Explorer در حالت محافظت شده (Protected Mode) عمل می‌کند که در این حالت با مجوزات پایین تری از آنچه که کاربر استفاده می نماید، عمل کرده و به تنهایی و بدون نیاز به سایر عملکرد‌های موجود در سیستم عامل اقدام نموده و موجب می‌شود تا سیستم عامل را از دسترسی یا تغییر هرچیزی حتی دایرکتوری موقت فایل‌های اینترنت (Temporary Files Directory) باز دارد. Antispyware و به کلامی دیگر Windows Defender که از تولیدات مایکروسافت می‌باشد، بمنظور حفاظت در مقابل Malwareها و سایر تهدیدکننده‌ها در ویندوز‌های تعبیه شده است. تغییرات چیدمان در پیکربندی Various System ( نظیر auto-starting applications ) بسته شده و قفل هستند مگر اینکه کاربر تمایل به حالت دیگری داشته باشد. یکی دیگر از قابلیت‌های جدید و شاخص ویستا، BitLocker Driver Encryption است که نوعی تکنولوژی حفاظت از داده‌ها می‌باشد که در ویرایش Ultimate ویستا منظور گردیده است و به کلی تمام سیستم عامل را رمز دار می‌کند. BitLocker می‌تواند تواما و همراه با چیپ Trusted Platform Module نسخه 1.2 روی مادربرد کامپیوتر و یا یک USB Key کارکند. مضافا دسته‌های گوناگونی از سایر تکنیک‌های محدوده کننده مزایا ( مزیت‌ها ) در ویستا تعبیه گردیده اند، به عنوان مثال، مفهوم لایه‌های یکپارچه در پردازش‌های کاربر است که طی آن لایه‌های پایین دستی نه با پردازش لایه‌های بالاتر می‌توانند تعامل داشته باشند و نه می‌توانند اجرای - Injection DLL را در پردازش لایه‌های بالاتر عملی سازند.

محدودیت‌های امنیتی سرویس‌های ویندوز از یکدستی و ظرافت خاصی برخوردارند، به طوریکه سرویس‌ها ( خصوصا سرویس هائیکه روی شبکه شنیده می‌شوند ) قادر به تعامل با اجزا سیستم عامل نیستند. تکینیک‌های مبهم نظیر address space layout randomization که جهت افزایش میزان توجه Malwareها پیش از فیلتر کردن موفقیت آمیز سیستم لازم است، بکار گرفته شده اند. کد یکپارچه مواظب است سیستم دودویی با کد ناهنجار مزاحم ارتباط نداشته و دخیل نباشد.

به‌عنوان بخشی از برنامه طراحی مجدد که ( بازطراحی) جهت نظم بخشی به پشته شبکه (Network Stack) صورت گرفته است، دیواره آتش ویندوز (Windows Firewall) تقویت گردیده و فیلتر پیشرفته ایی که ارتباطات با سرویس‌های خاصی را مجاز یا مردود تشخیص می‌دهد، می‌توان ایجاد نمود.

تکنولوژی‌های تجاری

علاوه بر اینکه بخش اعظمی از توجه به توانایی‌های تازه ویستا در ظاهر گرافیکی جدید کاربر و در بخش فناوری‌های امنیتی و تقویت هسته سیستم عامل معطوف شده است، مایکروسافت همچنین قابلیت‌های جدید آرایش دهی، گسترش و نگهداری را نیز به سیستم افزوده است که عبارت‌اند از :

•فرمت WIM یا Windows Image که سنگ بنای گسترش و پک سیستم جدید مایکروسافت است. فایل WIM که حاوی Image ای از ویندوز ویستا می‌باشد را می‌توان بدون ساخت و ایجاد Imageهای جدید، نگهداری و سرهم بندی نمود.

•Image ویندوز از طریق فناوری‌های System Management Server و یا Business Desktop Deployment قابل تحویل است. Imageها قابل تغییر، ترکیب و تطبیق با نوع خواسته‌ها بوده که پس از این، بدون و یا با اندکی دستکاری توسط سیستم اجرایی می‌توان آنها را در کامپیوترهای شخصی مشتریان گنجانیده و گسترش داد. ImageX یک ابزار تولید شده توسط مایکروسافت در خلق و ایجاد Imageهای دلخواه می‌باشد.

•Windows Deployment Service که جایگزین سرویس‌های نصب کنترل از دور برای گسترش ویستا و ورژن‌های قبلی ویندوز است.

•قریب به ۷۰۰ نوع چیدمان جدید Group Policy (خط مشی گروهی) به سیستم اضافه گردیده که اغلب جنبه‌های قابلیت‌های جدید را در سیستم پوشش می