ورزش باستانی

ورزش باستانی

ورزش باستانی زورخانه ای، برای ورزشکاران باستانی تنها وسیله ای برای دست یافتن به اندامی مناسب و سلامتی نیست، بلکه وسیله ای برای ارتباط معنوی با خداست.

زورخانه، که مکان ورزشی باستانی مقدس ایرانیان و جایگاه زور و قدرت است، عنوان محلی تاریخی است که در آن کشتی گیران ایرانی تحت تعلیم و تعلم قرار می گیرند. این ورزش در نگاه اول شبیه حرکات نامتعارف بدن سازی و آئروبیک به نظر می رسد. اما حرکات باستانی کاران، ترکیبی از حرکات چرخشی دراویش همراه با ضربات آهنگین و وزنه های چوبی سنگینی است که آن را در داخل گود چرخانده و به هوا پرتاب می کنند.

در یکی از زورخانه های شمال تهران با ورزشکاری برخورد کردم که می گفت این ورزش برای ما بسیار مقدس است. او که شلوار گلدوزی شده ی سنتی و پیراهن تیم بایرن مونیخ آلمان را به تن داشت می گفت که این ورزش ما را هر چه بیشتر به خدا نزدیک می کند. او می گفت: برای این که بتوانی وارد گود هشت گوشه ی زورخانه که درست در نقطه ی مرکزی زورخانه واقع شده بشوی باید یک سری مراسم مشترک را به اتفاق دیگر ورزشکاران انجام دهی. به اعتقاد او این ورزش باستانی و این زورخانه است که نیروی کشتی گیران ایرانی و رشته کشتی را تامین میکند و در واقع کشتی ایران هر چه دارد از همین ورزش زورخانه ای است.

با وجودی که رشته ی ورزشی کشتی، یکی از ورزشهایی است که از جایگاه بین المللی برخوردار است اما در مقایسه با ورزش باستانی رشته ای خسته کننده و کسل کننده است.

تصاویری از رهبران اسلامی و پهلوانان اسطوره ای پیش از اسلام و نیز عکس های قدیمی از قهرمانان مبارز، دیوارهای زورخانه را پوشانده و تزیین کرده است. فردی هم طبل می زند و با لحن آهنگینی اشعاری را که قرن ها قبل سروده شده است، می خواند.

یکی از ورزشکاران باستانی کار می گوید؛ جوانان شیفته ی فوتبال در ایران به راحتی به سمت مراسم و ورزش های باستانی گرایش پیدا نمی کنند. اما تماشاگر دیگری اظهار می دارد؛ اگر چه ورزش باستانی از زمان اوج شهرت و اعتبارش در قرن نوزدهم تاکنون دوران پر نشیب و فرازی را پشت سر گذارده است اما در حال برگشت دوباره به صحنه زندگی ایرانیان است. اغلب مردم دوست دارند که مراسم و سنت های قدیمی و تاریخی دوباره احیاء شوند.

جسم و روح

در زورخانه، پسران جوان، دوش به دوش پدرانشان که همچنان در سن 70 سالگی تنومند به نظر می رسیدند، وزنه ها را که وزن هر کدام تا 15 کیلوگرم هم می رسید به سمت بالای سرشان کشیده و به کمک بازوان ستبرشان با چالاکی خاصی در هوا می چرخاندند. هواخواهان این ورزش اظهار می دارند که تمرینات ورزش باستانی با تمرینات رشته های ورزشی دیگر کشورها متفاوت است چراکه در انجام تمرینات ورزش باستانی ورزشکار بیشتر به دنبال خلوص نیت و درستکاری و مبدل شدن به یک انسان خوب علاوه بر داشتن قدرت بدنی است. قهرمان مدال طلای المپیک- حسین رضا زاده- پهلوان نامی ایرانی یکی از بزرگترین افتخارات ایران است چرا که او هم چنین صفاتی را با خود همراه دارد.

در زورخانه همچنین شاهد تعامل اجتماعی افراد با یکدیگریم که به هنگام جمع شدن آنان برای صرف چای و گفتگو با یکدیگر اتفاق می افتد.

از آنجا که، مذهب رسمی و غالب ایران مذهب شیعه است، حضور روحانیون شیعه حتی در زورخانه هم خودنمایی می نماید. یک روحانی با عمامه ی سیاه رنگ، مهمان ویژه جلسه ی تمرینات ورزشی یکی از ده ها زورخانه ی مستقر در شهر تهران بود که دو ساعت تمرین ورزشی با پیشنمازی او به پایان رسید.

در زور خانه اغلب اوقات هیچ اثری از تماس بدنی دو ورزشکار با هم دیده نمی شود اما گاهی اوقات، تمرینات در قالب مشابه کشتی در گود انجام می گیرد.

مصطفی تاجیک 77 ساله که در مسابقات المپیک 1960 رم حضور داشته هنوز هفته ای دو بار به تمرین در زورخانه می پردازد. او اظهار می دارد که زورخانه تنها باشگاه ورزشی ایرانیان در قدیم بوده است و ورزش باستانی از اهمیت کلیدی در میان رشته های ورزشی ایرانیان برخوردار بوده است.

در دیوار پشت سر او عکسی سیاه سفید از او که جوانی تنومند است را می بینیم که در حال رقابت کشتی با حریف است. او اظهار می دارد که ما در میان کشتی گیرانمان، افراد با استعداد و قدرتمند داریم که امیدوارم با استمداد از فرهنگ پهلوانی زورخانه، در المپیک پکن موفقیت بیافرینند.

آری تمامی چیزی که از زورخانه و ورزش سنتی و تاریخی باستانی فهمیدم این بود که این ورزش با فرهنگ کشتی گیران ایرانی گره خورده و تقریباً کمتر کشتی گیری را می بینی که در زورخانه حضور نیافته و یا به باورهای آن باور نداشته باشد. به عبارت دیگر کشتی گیران ایرانی را ورزش کاران جسم و روح یافتم که این روحیه ی خود را مرهون روحیه ی زورخانه ای می دانستند و دیگر هیچ.