يكي از آثار مهم و سرنوشت ساز انقلاب اسلامي ، تسخير لانه‌جاسوسي آمريكا توسط دانشجويان پيرو خط امام(ره) در سيزدهم آبان ۱۳۵۸است كه به دليل بعد گسترده آن در داخل و خارج كشور به نام " انقلاب دوم " نام گرفت .
امام خميني (ره) در پيامي ، تسخير لانه جاسوسي آمريکا به دست دانشجويان پيرو خط امام (ره) را "انقلاب دوم" و انقلابي بزرگتر از انقلاب اول برشمردند.
براي درك اين تعبير لازم است ابعاد پيچيده اين حركت از جنبه‌هاي مختلف سياسي، امنيتي، حقوقي، اقتصادي و فرهنگي مورد توجه قرار گيرد. حركت دانشجويان تداوم حركتي بود كه از 15 خرداد 1342 آغاز شده و در 22 بهمن 1357 به پيروزي رسيده بود؛ اما انقلاب اسلامي نمي‌توانست بدون خشكاندن ريشه‌هاي استعمار به حيات خود ادامه دهد و مردم ايران بايد مبارزه خود را براي جلوگيري از تكرار تجربه تاريخي 28 مرداد 1332 در داخل كشور ادامه مي‌دادند.
هنگامي كه اسناد موجود در سفارت به دست آمد و گزارش‌هاي مستندِ دخالت امريكا در امور داخلي ايران و طراحي توطئه‌هاي مختلف ـ قبل و بعد از پيروزي انقلاب ـ آشكار شد; امام (ره) رهبري حركت دانشجويان را شخصاً برعهده گرفت و مبارزه عليه ريشه‌هاي نفوذ امريكا در ايران به اوج رسيد. پس از تصرف لانه جاسوسي ، نظر امام خميني درباره مبارزه همزمان عليه استبداد سلطنتي و سلطه استعماري، به اثبات رسيد.
با افشاي اسناد لانه جاسوسي، در عمل مشخص شد كه اگر مبارزه تنها با سقوط نظام استبدادي پايان يافته تلقي شود، باز هم امكان توطئه دشمنان و تكرار حوادث تلخ گذشته فراهم خواهد بود و آنچه اين نظريه را تكامل مي‌بخشد، تحقيق عميق در اسناد لانه جاسوسي امريكاست. علاوه بر اين، حركت دانشجويان و رهبري صحيح امام(ره)، اُبهت ظاهري و هيمنه خودساخته امريكايي‌ها را در جهان فرو ريخت.
اين حركت دانشجويان خشم آمريكايي‌ها را برانگيخت و آنها كه ناتوان از درك ملتي استقلال‌طلب و آزاديخواه بودند، بر ضد جمهوري اسلامي ايران ، به اقداماتي نظير فشار آوردن به مجامع بين‌المللي مانند سازمان ملل، سازمان كنفرانس اسلامي، شوراي امنيت و ...، ايجاد جو منفي تبليغاتي عليه دانشجويان مسلمان و برخي اقدامات ديگر دست زدند ؛ اما پس از بي‌ثمر بودن اين اقدامات به اقدامات جدي‌تري روي آوردند؛ از جمله: قطع كامل روابط سياسي در 20 مهر 1359، حمله نظامي به ايران و تجاوز به خاك كشورمان كه به شكست مفتضحانه آنها در صحراي طبس انجاميد و نيز محاصره اقتصادي و بلوكه كردن دارايي‌ها و اموال ايران ودر حال حاضراعمال فشارهاي سياسي و اقتصادي به بهانه موضوع هسته‌اي ؛ كه هيچ‌كدام تاكنون در عزم ملت ايران براي مقابله با ظلم و بي‌عدالتي جهاني و منشا اصلي آن در جهان يعني استكبار جهاني ( آمريكا) خللي وارد نكرده است.
13آبان روز تسخير سفارت آمريکا و مبارزه با استکبار جهاني
در ابتداي انقلاب و زمان حكومت دولت موقت، در سرتاسر كشور، حركت‌هايي مي‌شد تا جو سياسي جامعه را ملتهب و پيچيده كند. بعدها معلوم شد كه مركز تمامي اين فتنه‌ها و جريانات ضدانقلابي، در سفارت آمريكا در تهران است؛ در حالي‌كه موضع منافقانه آمريكا نسبت به انقلاب اسلامي مانع از روشن شدن چهره واقعي آمريكا در ميان مردم گرديده بود. به همين جهت، امام خميني، بيانات قاطعي عليه ابرقدرت‌ها و بويژه آمريكا، ابراز فرمودند و خصوصا با ورود شاه به آمريكا فرمان مقابله را به تمامي دانش‌آموزان و دانشجويان و طلاب علوم ديني صادر نمودند.
در چنين شرايطي با هدف وادار كردن آمريكا به استرداد شاه و اموال ملت ايران، دانشجويان تصميم به اشغال سفارت آمريكا گرفتند. دانشجويان گرد هم آمدند و طي يك راهپيمايي تا سفارت آمريكا، از ديوارهاي سفارت بالا رفته و عليرغم مقاومت محافظين و آمريكايي‌ها، سفارت را به تصرف كامل درآوردند.
در هنگام تسخير سفارت، آمريكايي‌ها، به سرعت مشغول نابود كردن بسياري از اسناد دخالت‌ها و تجاوزات و غارت‌هاي خود شدند ولي پس از تسخير سفارت به سرعت از نابودي باقي‌مانده اسناد جلوگيري شد و بعدها اسنادي كه از لانه جاسوسي آمريكا به دست آمده بود چاپ شده و در اختيار همگان قرار گرفت.
به محض انتشار اين خبر، مردم بسياري با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسي تجمع كرده و از حركت دانشجويان حمايت نمودند. امام خميني نيز در پيامي اين حركت را انقلاب دوم و بزرگتر از انقلاب اول ناميدند . به اين ترتيب روز 13 آبان سالروز تسخير سفارت آمريکا در ايران به دست دانشجويان غيور اين سرزمين درسال1358، به نام روز مبارزه با استکبار جهاني در تاريخ کشور ايران به ثبت رسيد .
هوشنگ سیحون