ایالات متحدهٔ آمریکا

ایالات متحدهٔ آمریکا

 (در زبان انگلیسی: United States of America) (نام‌های دیگر به کاررفته: امریکا، آمریکا، ایالات متحده، اتازونی) کشوری است سکولار با سیستم جمهوری فدرال در آمریکای شمالی. پایتخت آمریکا شهر واشنگتن دی‌سی است.

این کشور در شرق به اقیانوس اطلس، در غرب به اقیانوس آرام، از شمال به کشور کانادا و از جنوب به مکزیک محدود می‌شود. این کشور همچنین از طریق پایگاه دریایی گوانتانامو مرز مشترک اندکی با کوبا دارد؛ آمریکا از طریق آلاسکا با روسیه مرز آبی دارد و مجموعه‌ای از جزیره‌ها، ناحیه‌ها، و مناطق متعلق به آمریکا در سراسر جهان پراکنده‌اند.

شهروند ایالات متحده آمریکا را معمولاً «آمریکایی» می‌نامند.

 جغرافیای طبیعی

ایالات متحده امریکا در نیمکره غربی زمین و در شمال قاره آمریکا واقع شده‌است. چهل و هشت ایالت همجوار و نیز دو ایالت جدا از دیگران (شبه جزیره آلاسکا در شمال شرق قاره آمریکا و مجمع الجزایر هاوایی در اقیانوس آرام) روی هم رفته کشور ایالات متحده آمریکا را تشکیل می‌دهند. همچنین در دو منطقه حوزه دریای کارائیب و نیز بخش‌هایی از اقیانوس آرام، جزایر کوچک و پراکنده‌ای نیز وجود دارند که قلمرو آمریکا محسوب می‌شوند ولی به گونه‌ای خود گردان اداره می‌گردند. پورتو ریکو از این نمونه است.

 وسعت آمریکا

از نظر وسعت و پهناوری آمریکا بعد از روسیه، کانادا و چین چهارمین کشور بزرگ جهان است. به طور تقریبی کشور ایالات متحده آمریکا:

شش برابر بزرگتر از ایران، ۲۵ درصد بزرگتر از استرالیا، ۳۵ برابر بزرگتر از انگلستان، ۱۴برابر بزرگتر از فرانسه و نصف روسیه است.

همچنین این کشور، کمتر از یک سوم قاره آفریقا، نصف نیم قاره آمریکای جنوبی، اندکی بزرگتر از برزیل، ۳۰۰ برابر بزرگتر از کشور هائیتی و دو و نیم برابر بزرگتر از مجموع کشورهای اروپای غربی است.

مختصات و موقعیت جغرافیایی آمریکا

ایالات متحده آمریکا از شمال با کشور کانادا و در جنوب با کشور مکزیک مرز خاکی دارد . این کشور در شمال غرب قاره آمریکا و سواحل آلاسکا نیز با روسیه مرزهای مشترک آبی دارد. چهل و هشت ایالت به هم پیوسته که خاک اصلی آمریکا را تشکیل می‌دهند، از شرق و جنوب شرقی به اقیانوس اطلس و خلیج مکزیکو و از غرب به اقیانوس آرام منتهی می‌شوند. ایالت آلاسکا نیز از شمال به اقیانوس منجمد شمالی، از غرب به تنگه برینگ و از جنوب غربی به اقیانوس آرام ختم می‌گردد. مجمع الجزایر هاوایی هم در جنوب غرب خاک اصلی آمریکا و در اقیانوس آرام واقع شده‌است.

مناطق جغرافیایی و فرهنگی ایالات متحده آمریکا عبارتند از: نیوانگلند، ایالت‌های ساحلی، اقیانوس اطلس، جنوب، میدلند (غرب میانه) و غرب. کشور ایالات متحده آمریکا در مجموع ۹٬۶۳۱٬۴۱۸ کیلومتر مربع وسعت دارد که البته چهارصد و هفتاد هزار کیلومتر آن را جزایر پراکنده و تحت قلمرو آمریکا در اقیانوس آرام و دریای کارائیب تشکیل می‌دهد.

 جغرافیای انسانی

جمعیت امریکا بر اساس برآورد سال ۲۰۰۷ اداره آمار آمریکا در حدود ۳۰۱٬۱۳۹٬۹۴۷ نفر تخمین زده شده است، و نرخ رشد جمعیت در حدود ۰٫۸۹۴٪ می باشد.

بر اساس آمار منتشرهٔ سال ۲۰۰۳، نژاد امریکاییان را سفید ها ۸۱٪، سیاهان (آمریکایی آفریقایی‌تبار) ۱۲٫۹٪، آسیایی ها ۴٫۲٪، سرخپوست ها ۱٪، و بومیان هاوایی و جزایر پاسفیک ۰٫۲٪ تشکیل داده اند. در این آمار نژاد اسپانیایی تبار (موسوم به هیسپانیک/لاتینو) با نژاد سفید محاسبه گردیده است. ایرانیان مقیم آمریکا نیز جمعیت کوچک اما قابل توجهی را تشکیل داده اند.

زبان های مرسوم در آمریکا بترتیب عبارتند از انگلیسی ۸۲٫۱٪، اسپانیولی ۱۰٫۷٪، هندو–اروپایی ۳٫۸٪، آسیایی و جزایر پاسفیک ۲٫۷٪، و دیگران ۰٫۷٪.

 تاریخ

 نخستین انسان‌ها در حدود ۱۲۰۰۰ سال پیش (به روایتی ۲۵۰۰۰ سال پیش) از آسیا و از راه آنچه امروز تنگه برینگ نامیده می‌شود به قاره آمریکا آمدند. از این نخستین آمریکاییان سنگ‌نگاره‌ها و گورستان‌ها و برخی اشیا بجا مانده‌است.

 اکتشافات و مهاجرت اروپاییان

اگرچه گفته می‌شود که مردمان شمال اروپا مانند وایکینگ‌ها بارها به سواحل شرقی آمریکا آمده بودند ولی موج مهاجرت اروپایی‌ها، پس از سفر کریستف کلمب از کشور پرتقال به این قاره آغاز شد. در سال‌های ۱۵۰۰ به تدریج گروه‌های اروپاییان به قاره جدید آمده و در آنجا زندگی تازه‌ای را شروع کردند.

اسپانیایی‌ها در منطقه فلوریدای امروز ساکن شدند. بریتانیایی ها شهر جیمز تاون در ویرجینیای امروز را آباد کردند، هلندی‌ها نیو آمستردام را، که اکنون نیویورک خوانده می‌شود، ساختند وفرانسویها نیز درایالت جنوبی لوئیزیانا و اطراف رودخانه می سی سیپی ساکن شدند.

 نام «آمریکا»

نام «آمریکا» به احتمال زیاد از نام دریانورد ایتالیایی آمریگو وسپوچی (Amerigo Vespucci) مشتق شده است. این دریانورد سفرهای اکتشافی خود در قاره جدید را از برزیل کنونی شروع کرد و در نقشه برداری از سواحل قاره آمریکا نقش مهمی ایفا کرد. اولین بار نام «آمریکا» در سال ۱۵۰۷ میلادی در نقشه‌ی یک کشیش آلمانی به نام «مارتین ولدزموئلر» ظاهر شد[۱]. این اولین نقشه‌ی شناخته شده در جهان است که برای اولین بار تصویر نسبتاً کاملی از نیمکره غربی ارائه می‌کند. این کشیش آلمانی که در شهر «سن دی» فرانسه مشغول به کار بود، از اطلاعات آمریگو وسپوچی برای انتشار این نقشه بهره برده بود. در این نقشه کلمه‌ی آمریکا روی منطقه برزیل کنونی نقش بسته است - منطقه ای که وسپوچی اکتشافات خود را از آنجا آغاز کرد. جالب اینجاست که مارتین ولدزموئلر آلمانی فقط همین یکبار از «آمریکا» برای نامیدن قاره جدید استفاده کرد. وی نقشه‌ی بعدی خود را ۹ سال بعد یعنی در سال ۱۵۱۶ منتشر کرد و در آن قاره آمریکا را «سرزمین ناشناخته» یا به لاتین Terra Incognita خواند.

 دوران استعمار

مناطق مختلف شرقی آمریکا چند بار بین قدرت‌های بزرگ اروپایی دست به دست شد. مهاجران بریتانیایی در بخش‌های زیادی از سرزمین جدید مستقر شدند و این بخش‌ها به‌صورت مستعمره بریتانیا اداره می‌شد. نبردهایی نیز بین مهاجران اروپایی و مردمان بومی آمریکا بر سر مالکیت زمین در می‌گرفت. قسمت بزرگی از سرزمین های شرقی قاره آمریکا مستعمره بریتانیا بود و تجار بریتانیایی با استفاده از نیروی کار رایگان بردگان آفریقایی از طریق بندرهای غربی این کشور مثل منچستر و گلاسگو و لیورپول سیستم تجاری بسیار پرسود و بی سابقه ای ایجاد کردند. دولت بریتانیا برای تأمین مخارج جنگهای استعمار و رقابت با قدرتهای دیگر اروپایی ابتدا مالیاتهای تجارت بین این کشور و مستعمرات آمریکایی را بالا برد، و سپس بطور فزاینده اقدام به دخالت و کنترل تجارت نسبتاً آزاد بین بریتانیا و مستعمراتش در قاره آمریکا کرد. این دخالت ها تا حدی بود که اقتصاددان مشهور آدام اسمیت در مورد عواقب آن به دولت برتانیا هشدار داده بود. تجار و مستعمره‌نشینان از پرداخت این مالیات ناراضی بودند و بالاخره به شورش علیه حکومت بریتانیا دست زدند. دولتهای اسپانیا و فرانسه که در آن دوران بزرگترین رقیب امپراتوری بریتانیا بودند، اقدام به کمک مالی و تسلیحاتی شورشیان کردند به این امید که بتواند دست بریتانیا را از مستعمرات وسیع آمریکای شمالی کوتاه کرده، آمریکا را تبدیل به متحد خود در مقابل بریتانیا نمایند.

صلح با بریتانیا و استقلال مستعمرات

بدین ترتیب جنگ‌های انقلاب آمریکا از آوریل ۱۷۷۵ با نبرد لگزینگتون آغاز و در سال ۱۷۸۳ در پی امضای قرارداد صلح با بریتانیا پایان یافت. استقلال ۱۳ مستعمره‌ی آمریکای شمالی با صدور اعلامیه استقلال آمریکا در ۴ ژوئیه ۱۷۷۶ بدست آمد. این ۱۳ مستعمره سابق در حالی اعلام استقلال کردند که هیچ یک هنوز دارای ویژگیهای حقوقی یک دولتایالت نبودند. با رفع مسايل حقوقی در ۱۷۷۷ و امضای اولین پیمان اتحاد در ۱۷۸۱، ایالات متحده آمریکا متشکل از ۱۳ ایالت بنیان گذاشته شد.

دولت فرانسه که استقلال آمریکا را پیروزی بزرگی برای خود در مقابل بریتانیا می دید، با افزایش کمک های مالی و علمی سعی در نزدیک کردن کشور جدید با فرانسه داشت. در این راستا، معمار شهیر فرانسوی پیر شارل لانفان (Pierre Charles L'enfent) مامور شد نخستین طرح جامع شهرسازی را برای شهر جدید واشینگتن پایتخت کشور ایالات متحده ارائه دهد.

فرانسه حتی تا یک سده پس از استقلال آمریکا از بریتانیا، کشور آمریکا را نزدیک و همسو و نمادی از صدور فرهنگ آزادی خواهی انقلابی فرانسوی می دید. به مناسبت صدمین سال استقلال آمریکا، دولت فرانسه در سال ۱۸۸۶ مجسمه بزرگی با عنوان «روشنایی آزادی در جهان می درخشد» به آمریکا هدیه کرد که هم اکنون در جزیره آزادی (Liberty Island) در بندر نیویورک نصب و به «مجسمه آزادی» مشهور است.

 جنگهای داخلی

سال ۱۸۶۱، جنگ داخلی آمریکا رخ داد که یکی از خونین‌ترین جنگ‌ها از این نوع در جهان می‌باشد. علت این جنگ به برده‌داری در ایالات جنوبی مربوط می‌شد که آبراهام لینکلن خواهان براندازی آن بود. این جنگ در سال ۱۸۶۵ با پیروزی شمالی‌ها به رهبری لینکلن، پایان گرفت.

جنگهای جهانی

در جنگ جهانی اول، پس از یک پیروزی امپراتوری آلمان بر روسیه تزاری، آمریکا پس از اعلام جنگ زیردریایی آلمانی‌ها در سال ۱۹۱۷، به مداخله در جنگ کشیده شد. پس از شکست آلمانی‌ها و آغاز جنگ جهانی دوم آمریکا در کنار بریتانیا و سایر متفقین بر ضد رایش سوم می‌جنگید. آمریکا که در ابتدا در این جنگ نیز بی‌طرف بود در ۷ دسامبر ۱۹۴۱، با حمله هوایی ناگهانی ژاپن بر پرل هاربر (بندر مروارید) در هاوایی مواجه شد. این حمله که باعث کشته‌شدن تعداد زیادی از خدمه و سربازان نیروی دریایی آمریکا و بخش بزرگی از تجهیزات آن بود، بهانه اصلی حمله اتمی آمریکا به هیروشیما و ناکازاکی در پایان جنگ جهانی دوم می‌باشد.

با پیروزی متفقین، شکست نهایی آلمان نازی در این جنگ و تخریب شدید زیرساختارهای اقتصادی و صنعتی اروپا، آمریکا که کمترین خسارات را متحمل شده بود، به عنوان قدرت بزرگ جهانی پدیدار شد.

 نظام سیاسی

نظام سیاسی ایالات متحده آمریکا جمهوری است. در این کشور سیستم تفکیک قوا به شکل کاملاً بارزی به مرحله اجرا درآمده‌است. نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا نیز از ویژگی‌های حکومتی این کشور به شمار می‌آید. بنیانگذاران و نویسندگان اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا و قانون اساسی ایالات متحده به دلیل نگرانی از ظهور نظام سلطنتی اروپایی که در آن پادشاه قدرت مطلق را در دست داشت، نظام سیاسی جدید خود را به گونه‌ای طراحی کردند که در آن فرد یا نهادی نتواند قدرت مطلق بدست آورد.

بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، قوه مقننه و یا کنگره ایالات متحده آمریکا از دو مجلس تشکیل شده‌است که مسؤولیت قانونگذاری را به طور کامل بر عهده دارد: مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا و مجلس سنای ایالات متحده آمریکا. در انتخاب نمایندگان آن بر اساس نظام انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا، هیچ نهادی غیر از رأی مستقیم مردم نقش ندارد و نمی‌توان آن را منحل کرد.

رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا نیز به عنوان رئیس قوه مجریه با رأی مستقیم مردم و از طریق آرای هیات الکترال انتخاب می‌شود و در برگزیدن مشاورانش به عنوان وزرا اختیارات کاملی دارد. در حقیقت رئیس جمهور، نیازی به کسب رأی اعتماد از کنگره ندارد و کنگره نیز متقابلاً نمی‌تواند با رأی عدم اعتماد، هیأت دولت و یا وزرا را برکنار کند.

سیستم حقوقی ایالات متحده آمریکا کاملاً مستقل عمل می‌کند و نه قوه مجریه و نه قوه مقننه نمی‌توانند بر روند تصمیم‌گیری‌های آن تأثیر بگذارند. به عبارت دیگر، رئیس جمهور و یا کنگره نمی‌توانند مصوبات قانونی دیوان عالی فدرال ایالات متحده آمریکا را باطل اعلام نمایند و یا از اجرای آنان سر باز زنند. نظام حزبی در ایالات متحده آمریکا نیز در شکل‌دهی به سیاست و حکومت در این کشور نقش مهمی دارد.

 تقسیمات کشوری

کشور آمریکا پنجاه ایالت دارد که هر کدام از این ایالات بنا بر سامانه فدرالی حاکم، دارای سطح بالایی از خودگردانی هستند.

علاوه بر این ۵۰ ایالت، ناحیه واشنگتن دی سی جزو هیچ یک از ایالات آمریکا نیست و در منطقه خودمختار کلمبیا واقع شده‌است. ناحیه کلمبیا در واقع هدیه‌ای بود که مردم ایالت مریلند به همه ملت آمریکا دادند تا مرکز آمریکا یعنی شهر واشنگتن دی سی در آن بنا شود.