استان كرمان

استان كرمان

تاريخ اقامت آدمي در قلمرو كرمان به هزار چهارم قبل از ميلاد بر ميگردد. اين ناحيه يكي از مناطق باستاني ايران به شمار ميآيد و با گذشت زمان، آثار تاريخي ارزشمندي در آن انباشته شده است.

استان کرمان با وجود بهار زیبا، مناطق تفریحی، فضاهای سرسبز، ارتفاعات و قلل، درياچهها، بركهها و مناطق حفاظت شده میتواند به یکی از مراکز توریستی کشور ایران تبدیل شود.

آثار و بناهای تاريخی

از غنی تري عناصر فرهنگ مادی هر سرزمين که نشانه تمدن نياکان آن جامعه و شناسنامه ای برای بيان موجوديت يک تاريخ است،آثار باستانی بجای مانده آن اقليم می باشد.

در جای جای سرزمين پهناور اسلاميمان- بخصوص در اقليم ايرانيان باستان(کرمان)-آثار و نشانه هايی از تاريخ کهن و ديرينه کشورمان وجود دارد که هر يک از آنها گوشه هايی از تمدن و نشانه هايی از تاريخ کهن و ديرينه کشورمان وجود دارد که هريک از آنها گوشه هايی از تمدن و تاريخ پر افتخارمان را باز می نمايند.حفظ و حراست از اين آثار و ابنيه علاوه بر اين که باعث پاسداری از قدمت و ديرينگی تاريخی سرزمينمان را سبب می شود، می تواند زمينه ساز رشد و توسعه صنعت گردشگری نيز شود و مشتاقان و علاقه مندان به ديدار از اين قبيل آثار و ابنيه را از داخل يا خارج به ديدار مواريث فرهنگی گرانسنگ اين ديار،روانه نمايد.

  نکته مهم در خصوص آثار و بناهای تاريخی اينکه ، اگر چه معمولا جاذبه هايی چون مشتاقيه ، گنبدجبليه،مسجد جامع،مسجد امام(ملک) و .... در کرمان ، و آثاری چون آستانه شاه نعمت الله ولی،باغ شاهزاده در ماهان و آستانه شاهزاده حسين در جوپار و ارگ تاريخی در بم مورد بازديد قرار می گيرند ، اما نبايد فراموش کرد که آثاری با قدمت بيشتر چون :تپه يحيی در صوغان بافت،مجموعه سنگی ميمند،تل ابليس در بردسير،آقوس شهداد و ويرانه های شهر دقيانوس يا شهر دسيوس جيرفت در گستره جغرافيايی اين ديار وجود دارد که طول عمر برخی مانند مجموعه ميمند به قريب 10 هزار سال پيش از اين می رسد،اثری که رد پای تاريخ و فرهنگ اين ديار به شمار می رود و نشان از مردمانی است که فرهادگونه با تيشه عشق و ايمان ، دل سنگ را شکافته و نقشی از همت و حميت خود را بر سينه کوه نشانده اند.

البته قابل ذکر است که کرمان از لحاظ ابنيه تاريخی موجود جزو پنج شهر اول ايران به حساب می آيد.

باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده یکی از عالی ترین و زیباترین باغ های سنتی ایران محسوب می شود . این باغ در نیم فرسنگی ماهان در دامنه کوه های تیگران جلوه گری می کند و از یادگارهای عبدالحمید میرزا فرمانفرما – حاکم کرمان ، در دوره قاجاریه (1297 هجری ) است . در جریان احداث و اساحه این باغ مردم منطقه دچار زحمات زیادی بوده اند ، گویند که چون خبر مرگ ناگهانی حاکم به ماهان بردند، بنایی که مشغول تکمیل سر در ساختمان بود ، تغار گجی که به دست داشت محکم به دیوار کوبید و کار را رها کرده و فرار نمود ، آن طور که جای خالی کاشی ها همچنان بر سردر ورودی خودنمایی می کند.

این باغ ، دارای سردر ورودی بسیار زیبا، عمارت شاه نشین و حمام می باشد. از قسمت های ارزشمند باغ، شبکه آب رسانی و حوض های آن می باشد که در محور مرکزی باغ قرار دارد.در جلوی عمارت اصلی ، حوض بزرگی با پنج فواره مشاهده می شود و آب این حوض که سرچشمه آن قنات معروف تیگران است به پاشویه سنگی اطراف آن ریخته و از آنجا به طرف ده شر شره آبشار گونه جاری می شود . این شبکه آبرسانی از نظر طراحی ، شاهکار محاسبه و دقت به شمار می رود. بازسازی با شاهزاده بعد از پیروزی انقلاب درسال 1370 همزمان با برگزاری کنگره خواجوی کرمانی انجام شد.

مسجد جامع

یکی از زیباترین مساجد ایران است که دارای سردررفیع ، صحن، ایوان و شبستان می باشد.این مسجد در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفر سرسلسله ال مظفر بنا گردیده ( به شکرانه سالم بازگشتن از میدان جنگ اوغان و جرمان در قلعه سلیمان جیرفت ، احداث گردید) و تاریخ آن به موجب کتیبه سردر شرقی ، 750 هجری قمری است. ارزشمند ترین قسمت بنا ، کاشیکاری معرق محراب و سر در شرقی مسجد است.

ارگ بم

 ارگ بم ، بزرگترین شهر خشتی جهان بوده که قدمتی بیش از 2200 سال بر آن متصور است . این بنا در شمال شرقی بم بر فراز تپه ای آذرین قرار گرفته است و از چهار قسمت ، 38 برج دیده بانی ، یک خندق و بارویی عظیم تشکیل شده بود. مساخت ارگ در حدود 20 هکتار است.

دور تا دور ارگ ، خندقی عمیق بوده که طی قرن ها این مجموعه را از یورش ها حفظ کرده است .مصالح اصلی بنا، خشت خام و گل رس است. به ندرت سنگ ،آجر و تنه خرما نیز در بنای ارگ به کار رفته است.

  از مکان های شناخته شده ارگ بم یک راهروی اصلی است که در گذشته بازار بوده و علاوه بر این در مجموعه ارگ بم آثاری از بقایای آتشکده دوره ساسانی ، زروخانه، حمام عمومی ، اصطبل، سربازخانه ، زندان ها و عمارت چهارفصل نیز باقی بوده است که متأسفانه در زلزله دی ماه 82 تخریب شدند.

در این بنای بزرگ خانه های عمومی متصل به هم ساخته و به یکدیگر راه داشته اند. در بعضی از خانه ها آثاری از حمام های خصوصی دیده می شود و نیز اصطبل ها در مکانی جدا از خانه ها قرار داشته اند.

تعدادی از خانه های ارگ دوطبقه ساخته شده بودند که این امر نشان از روند ازدیاد جمعیت دریکی از دوره های گذشته دارد.

زروخانه ارگ به شیوه سایر ورزشگاه های سنتی از چهار ایوان ، یک گنبد و گود تشکیل شده بود.

در دوره اسلامی ، مجموعه ارگ عبارت بود از : دو مسجد، به نام های : مسجد جامع و مسجد حضرت محمد (ص) و یک حسینیه شامل یک صحن ، یک ایوان دو طبقه و چند اتاق ، همچنین سه منبر خشتی نیز در حسینیه وجود داشت. قسمت حاکم نشین ارگ از دو قسمت تشکیل شده بود : عمارت چهار فصل و خانه حاکم نشین . عمارت چهار فصل سه طبقه و قصر حکومت بوده و کلیه اوامر و احکام حکومتی در این عمارت صادر می شده است . در کنار عمارت چهار فصل یک حمام اختصاصی و یک چاه آب نیز وجود داشته اما آب آشامیدنی ساکنان ارگ از چاه هایی در حیاط خانه هایشان تأمین می شده است. ارگ بم ظاهرا تا 180 سال پیش مسکونی بوده است.

میمند 

روستای میمند در 36 کیلومتری شمال شرقی شهر بابک قرار گرفته است و زمان بنای آن به دوره های قبل از اسلام می رسد . این بنا حدود 350 اثر معماری صخره ای دارد که در دل کوه کنده شده و عمق برخی از آنها به 25 متر می رسد.

راین  

شهر تاریخی راین یکی از شهرهای بسیار زیبا و خوش آب و هوای استان کرمان است که صفای مردمانش زیبایی شهر را دوچندان می کند. این شهر در 110 کیلومتری جنوب شرقی کرمان، بین ماهان و بم بر دامنه کوه هزار (با ارتفاع 4501 متر) قرار دارد. راین از شمال به ماهان با فاصله 71 کیلومتر، از جنوب-شرق به بم به فاصله 145 کیلومتر، از جنوب به ساردوئیه (درب بهشت) با فاصله 54 کیلومتر و از غرب به بردسیر با فاصله 171 کیلومتر منتهی می شود. راین شهری است با قدمت تاریخی و تمدن کهن و مردمی پرتلاش و خلاق.

راین به سبب قرار گرفتن بر سر راه جیرفت و بندر عباس از قدیم به عنوان یک منزلگاه مطرح بوده و نام راین نیز به همین دلیل بر آن گذارده اند. این نام در ابتدا "راه ین" یعنی نشان دهنده راه نام گذارده اند که به مرور زمان به "ره این" و سپس "راین" تبدیل شده است. هرچند که در برخی سفرنامه ها و برخی کتب تاریخی نام هایی چون رائین، روئین، رائیان و رایین دیده می شود.

  ارگ راین  

ارگ راين بنايي است در جنوب غربي شهر راين كه بعد از ارگ بم كهن ترين بناي خشتي استان کرمان به شمار مي رود. اين بنا حدودا 5 قرن قبل ساخته شده و 20 هزار متر مربع مساحت دارد. البته مدارکی وجود دارد که قلاعی قبل از این ارگ در منطقه وجود داشته اند که به طور کامل از بین رفته اند.

مجموعه گنجعليخان کرمان

 مجموعه عام المنفعه اي است که همزمان با شکوفايي اقتصاد عصر صفوي در سالهاي 1007 تا 1029 هجري قمري به سعي "گنجعليخان" حاکم وقت کرمان ساخته شد و به همت پسرش "عليمردان خان" تکميل گرديده است. اين مجموعه هنوز هم مرکزيت خود را در هسته شهر حفظ کرده و از شاهکارهاي معماري و مجموعه اي عالي از آثار باشکوه دوره صفويه محســــوب مي شود. در بناي آن از وجـــود هنرمنداني چون "سلطان محمد معمار يزدي" و "عليرضا عباسي" خطاط مشهور، استفاده شده است.

اين مجموعه شامل ميداني است که مرکز تجمع مردم، برگزاري مراسم جشن و عزا، ابلاغ اعلانات حکومتي، معرکه گيري مرشدان و شعبده بازان بوده است. اين محوطه به ابعاد 50 × 100 متر و به مساحت 500 متر مربع مي باشد که سه طرف آن بازارهاي زيباي مسقف قراردارد و در طرف ديگر آن حجره هاي تجاري واقع شده اند. ضرابخانه در شمال، حمام در جنوب، کاروانسرا يا مدرسه و مسجد در شرق، آب انبار در غرب و دو چهارسوق زيبا در شمال غرب و جنوب غرب ميدان قرار گرفته اند.

دروازه شرقي ميدان گنجعليخان به بازار بــزرگ گشوده مي شود که روبروي آن حمام گنجعليخان که به "حمام خان" معروف است، قرار دارد. اين حمام که تا نيم قرن پيش داير بوده، يکي از زيباترين و قديمي ترين حمام هاي ايران است که در اوايل قرن يازدهم هجري قمري به فرمان "گنجعليخان" ساخته شده و با نام موزه مردم شناسي، پرجاذبه ترين نقطه توريستي شهر کرمان محسوب مي شود.

اين حمام مجموعه اي از تلفيق هنرمعماري و کاربرد مصالح گوناگون با فضاي مناسب است. در اين حمام همه فضاها به بلوري تراش خورده مي مانند و همچون جواهري نفيس جلوه مي کنند. نور فضاهاي حمام به طريقي استاندارد از سقف تهيه شده، به نحوي که نورگيرها معمولا در مرکـــز يا دورادور سقف ها جاي گرفته اند و کاملا با هندسه سقف هماهنگي پيداکرده اند. اين حمام بنايي است بديع با کاشي کاري ها، نقاشي ها، گچ بري ها، مقرنس کاري ها، حجاري ها و کاربندي هاي زيبا.

حمام گنجعليخان از چند بخش کلي: سردر ورودي، رختکن، گرمخانه، حاکم نشين و نظافت خانه تشکيل گرديده است.

سردر ورودي داراي طاق نسبتا بلند با تزئين مقرنس بالا بلند و نقاشيهاي زيباي روي آن که تنها قسمت مرکزي نقاشي آن باقي مانده و بر روي ساير قسمتها حدود 70 سال پيش "ميرزا شکرا..." نقاشي نموده. نقاشي روي سردر ورودي حمام، تصوير شيطان است که عمــل استاد "محمد معماريــــزدي" است. مجسمه هاي جالب توجه آن درحالت هاي مختلف در سربينه و گرمخانه نمايش داده شده است.

مدرسه

اين بنا در سال 1007 هجري قمري، در شرق ميدان به ابعاد 23 × 5/31 متر (با 725 متر مربع زيربنا) در دو طبقه ساخته شده. کتيبه هاي آن به خط استاد عليرضا عباسي، خطاط مشهور عصر صفوي نوشته شده است. کاشيکاري نماي داخلي و بيروني مدرسه از نوع معرق و معقلي است و کاربنديهاي زيبا، مقرض بنديهاي منقوش، گچبريها و نقاشيهاي ديدني، مکمل تزئينات آن مي باشد.

وجود حجره هايي به سبک مدارس مذهبي، سبک معماري، کتيبه سنگي وقف نامه و وجود يک قاب کاشيکاري در ضلع شرقي مدرسه که بر روي آن حديث شريف "انامدينه العلم و علي بابها" نقش بسته است و نيز اسماء متبرکه و آيات قرآني موجود در اين بنا، حکايت از مدرسه بودن آن، در گذشته دارد.