خلاصه وقايع انقلاب اسلامي ايران (تقويم انقلاب)
-10فروردين 1340
وفات آيتالله العظمي حاج سيد حسين بروجردي
نسب حضرت آيتالله العظمي حاج سيد حسين بروجردي با سي واسطه به حضرت امام حسن مجتبي (ع)مي رسد. ايشان در سال 1253 ش در بروجرد متولد شده و در سن 18 سالگي براي تكميل تحصيل به اصفهان رفتند و پس از ده سال به نجف اشرف عزيمت نموده و به درس آيتالله خراساني وارد گرديدند. ايشان پس از مراجعت و اقامت در بروجرد به قم مهاجرت كرده و به عنوان مرجع تقليد شيعيان جهان معرفي گرديدند و مدت 16 سال مرجعيت عامه را عهدهدار بودند.
-16 مهر 1340
تصويب قانون انجمنهاي ايالتي و ولايتي
رژيم پهلوي بعد از وفات آيتالله بروجردي زمينه را براي پاك كردن اسلام از متن فعاليتهاي مردم ايران مناسب ديد و به اين دليل قانون انجمنهاي ايالتي و ولايتي را به تصويب دولت و مجلس وقت رساند و آن را در مطبوعات اعلام كرد. در اين قانون قسم به قرآن و شرط مسلمان بودن براي نمايندگان مجلس حذف شده بود و همين باعث اعتراض علماي اسلام و مردم مسلمان گرديد.
-8 آذر 1341
لغو قانون انجمنهاي ايالتي و ولايتي
با اعتراض علماي اسلام از جمله آيتالله روحالله خميني و آيتالله حائري و ديگر علما و حضور گسترده مردم در پشتيباني از علماي اسلام پس از مكاتبات و تظاهرات و اعتراضات ، دولت خائن اسدالله علم قانون فوق را ملغي اعلام كرد.
-19 دي 1341
اعلام انقلاب سفيد
رژيم پهلوي و در رأس آن محمدرضا در جهت خواستهاي استعمارگرانه امريكا و همچنين تغيير فكر مردم ايران دستورالعمل ديكته شده استكبار را كه در كشورهاي ديگر به اجرا درآمده بود به عنوان انقلاب سفيد به مردم ايران عرضه نمود و آن را به رفراندم گذاشت.
-2بهمن 1341
تظاهرات مردم در تهران
با تحريم رفراندم از طرف امام خميني بازار تهران تعطيل شد و مردم در اطراف بازار اجتماع كردند و گروهي به منزل آيتالله خوانساري و آيتآلله بهبهاني رفتند.
-1 فروردين 1342
اعلام عزاي عمومي در عيد نوروز
امام خميني برا ي جوابگويي به اقدامات شاه و اطرافيانش عيد نوروز سال 1342 را عزاي عمومي اعلام كرد مردم مسلمان ايران با برافراشتن پارچه سياه به نداي او لبيك گفتند و روحانيون از خطرات دولت براي اسلام صحبت كردند.
-2 فروردين 1342
تهاجم رژيم پهلوي به مجلس سوگواري در مدرسه فيضيه
عصر اين روز مراسم عزاداري در مدرسه فيضيه قم برپا بود كه سربازان مسلح و مأمورين امنيتي محل را محاصره نمودند و سپس گروهي از آنها با لباس مبدل به درون مدرسه رفتند و در ميان سخنراني يكي از گويندگان به او حمله كردند. سپس به طلاب مدرسه فيضيه حمله نمودند و آنها را از حجرههايشان به بيرون پرتا ب كردند و با به شهادت رساندن گروهي از آنان در تاريكي شب محل را ترك كردند.
-13 خرداد 1342
دستگيري حضرت امام خميني
بعد از سخنراني تاريخي امام خميني در عصر عاشوراي 1342 ش كه در آن رژپم پهلوي و ايادي آن را محكوم نمود نيمه شب كاميونهايي از سربازان و مأموران امنيتي خانه ايشان را محاصره كرده و ايشان را بازداشت نموده و به تهران منتقل كردند، مأمورين حضرت امام خميني را يك روز در باشگاه افسران و بعد در زندان قصر به مدت 19 روز و پس از آن در پادگان عشرتآباد محبوس ساختند.
-15 خرداد 1342
قيام ملت ايران در اعتراض به دستگيري امام خميني
پس از اعلام خبر دستگيري امام خميني ، مردم مسلمان قم جلوي خانه آيتالله گلپايگاني و صحن مطهر حضرت معصومه (س) تجمع نموده و پس از صدور بيانيهاي به تظاهرات پرداختند و با شعار يا مرگ يا خميني از حرم بيرون آمدند ولي فاصلهاي را طي نكرده كه با رگبار مسلسل مواجه شدند و درگيري بسيار شديدي بين مردم و مأمورين به وجود آمد، مأمورين مردم را محاصره كرده و به تيراندازي پرداختند. در اين هنگام حاج مصطفي خميني پسر امام از مردم خواست به خانههايشان بروند. در شهرهاي ديگر هم درگيري بين مردم و مأمورين رژيم پهلوي باعث به شهادت رسيدن عده زيادي از مردم گشت و رژيم خونآشام پهلوي توانست با اعلام حكومت نظامي و ايجاد وحشت و كشتار وسيع انقلاب مردم را براي مدتي مهار نمايد.
-11 مرداد 1342
آزادي از زندان و بازداشت خانگي امام خميني
پس از تظاهرات 15 خرداد رژيم كه از عواقب بازداشت امام خميني هراس داشت ايشان را از زندان پادگان عشرتآباد به منزلي مربوط به ساواك در داوديه تهران منتقل نمودند و آنجا را تحت نظر كامل قرارداد ولي ساعتي بعد سيل جمعيت به سوي داوديه سرازير شد. در اين منزل بود كه روحانيون وقايع 15 خرداد را براي امام تشريح كردند و اطلاع مردم از قيام مردم ايشان را به سختي منقلب نمود تا آنجا كه فرمود: «تا ملت عمر دارد غمگين در مصيبت 15 خرداد است .... واقعه 15 خرداد پشت ما و هر مسلم غيرتمندي را ميشكند.»
-17 فروردين 1343
آزادي امام خميني از بازداشت خانگي
امام خميني پس از 9 ماه بازداشت خانگي ساواك، آزاد گشته و روز 18 فروردين 1343 (سهشنبه) به منزل شخصي خود در قم مراجعت نمودند.
-3 مرداد 1343
تصويب قانون كاپيتولاسيون
طبق اين قانون، مأمورين سياسي و مستشاران خارجي در ايران از تقعيب قانون و جزايي مصون هستند و در صورت ارتكاب جرم يا عمل خلاف قانون به كشورشان جهت بررسي يا محاكمه عودت داده خواهند شد. رژيم پهلوي از ترس عكسالعمل مردم خبر تصويب اين قانون را تا مدتي اعلام نكرد.
-4 آبان 1343
پايداري امام خميني در برابر كاپيتولاسيون
بعد از انتشار خبر تصويب قانون كاپيتولاسيون و پايمال كردن حقوق ملت ايران در برابر يك عده افراد خارجي، حضرت امام خميني در اين روز طي يك سخنراني مشروح اين قانون را براي مردم با عبارت ساده و قابل فهم عرضه مينمايد و مردم را به قيام براي كسب استقلال و حقوق خود فرا ميخوانند.
-13 آبان 1343
تبعيد حضرت امام خميني به تركيه
پس از سخنراني امام خميني در رابطه با قانون كاپيتولاسيون و هراس حكومت از تكرار حماسه پانزده خرداد رژيم تصميم بر تبعيد ايشان ميگيرد و در شب 13 آبان خانه ايشان را با صدها كماندو و چترباز مسلح محاصره نموده و پس از دستگيري ايشان را به تهران منتقل مينمايد و مستقيما به فرودگاه مهرآباد ميبرند و از آنجا با هواپيما به تركيه منتقل نمودند و ايشان را به محلي به نام بورسا تبعيد كردند. رژيم براي جلوگيري از قيام مردم شهرهاي مهم ايران را به اشغال قواي نظامي درآورد و به هيچ كس اجازه خروج از خانه را نميدهد و بدين شكل رژيم توانست از خروش مردم در امان بماند.
-1 بهمن 1343
اعدام انقلابي حسنعلي منصور
حسنعلي منصور كه نخست وزير شاه بود توسط برادران بخارايي و مرتضي نيك نژاد از هيأتهاي مؤتلفه اسلامي اعدام گرديد.
-21 فروردين 1344
حمله به محمدرضا پهلوي
حمله به محمدرضا پهلوي در كاخ مرمر توسط سرباز شهيد رضا شمسآبادي
-26 خرداد 1344
شهادت چهارتن از جانبازان هيأتهاي مؤتلفه اسلامي
چهارتن از جانبازان هيأتهاي مؤتلفه اسلامي (بخارايي ـ اماني ـ هرندي ـ نيك نژاد) به دست رژيم پهلوي به شهادت رسيدند.
-13 مهر 1344
تغيير محل تبعيد امام خميني به نجف اشرف
رژيم كه از حركتهاي انتقامي عليه خودش به واسطه تبعيد حضرت امام وحشت داشت تصميم گرفت به حالت تبعيد امام خميني پايان دهد بدون اينكه ايشان را به كشور بازگرداند. به همين دليل با دولت عراق مذاكراتي به عمل آورد و موافقت اين دولت را جلب نمود و امام خميني و فرزندش حاج مصطفي را به عراق و شهر نجف اشرف انتقال داد.
-20خرداد 1349
شهادت آيت الله سعيدي
آيتالله محمدرضا سعيدي در زندان و شكنجهگاههاي رژيم پهلوي به دليل طرفداري از آيتالله خميني توسط ساواك به شهادت رسيد.
-8 ارديبهشت 1350
قتل عام کارگران كارخانه جهان چيت كرج
كارگران كارخانه جهان چيت كرج كه براي احقاق حق خود قيام كرده بودند توسط ارتش قتل عام شدند.
-7 دي 1353
شهادت آيتالله حسين غفاري
آيتالله حسين غفاري در زندان رژيم پهلوي به شهادت رسيدند .
-15 خرداد 1356
استعفا امير عباس هويدا
اميرعباس هويدا نخست وزير 13 ساله رژيم پهلوي به دليل فساد و عدم كارآيي دولتش استعفا نمود و جمشيد آموزگار به عنوان نخست وزير منصوب گرديد.
-1 آبان 1356
شهادت فرزند امام
حاج سيدمصطفي خميني فرزند بزرگ امام خميني در عراق به دست عوامل و مأمورين امنيتي ساواك رژيم پهلوي با همكاري رژيم بعث عراق به شهادت رسيد.
-17 دي 1356
مقاله روزنامه اطلاعات و توهين به امام خميني
به مناسبت سالروز سياه كشف حجاب مقالهاي تحت عنوان «ايران و استعمار سرخ و سياه» به قلم احمد رشيدي مطلق به چاپ رسيد كه در آن به روحانيت به ويژه آيتالله العظمي امام خميني اهانت شده بود و نويسنده با وقاحت تمام ايشان را كه تمام وجودش در خدمت اسلام و مردم بود مستقيما مورد اهانت قرار داده بود.
-18 دي 1356
عكسالعمل مردم برابر مقاله اطلاعات
موجي از خشم و نفرت سرتاسر ايران را فرا گرفت ولي در قم بلافاصله نتايج آن ظاهر گشت. مدارس علميه، منابر و نماز جماعت تعطيل گرديد. مردم به طرف منزل آيات عظام حركت كردند تا صداي اعتراض خود را وسعت بخشند. تعدادي از نسخ روزنامه اطلاعات پاره شد و تظاهرات اوج گرفت كه با حمله پليس به زد و خورد تبديل شد و پس از مدتي پايان گرفت.
-19 دي 1356
قيام خونين مردم قم
طلاب همگي جلوي مدرسه علميه خان و ميدان آستانه جمع شدند و به سوي منزل علماي اسلام حركت كردند و تا ظهر اين برنامه و حضور گسترده مردم ادامه داشت تا اينكه مأمورين جلوي مردم قرار گرفتند و به دستور ساواك آنها را به گلوله بستند و تعداد زيادي از مردم بيگناه را به خاطر حفظ احترام مرجع تقليدشان كه خواسته آنها بود به شهادت رساندند.
قيام تمام ايران را فرا گرفت.
-29 بهمن 1356
قيام مردم تبريز
به مناسبت چهلم شهداي قم مردم تبريز به پا خاستند و حركت آغاز شده را تداوم بخشيدند در اين روز در تبريز عزاي عمومي اعلام شد و علماي تبريز مجلس ختم برگزار نمودند. پليس اطراف مسجد را محاصره نمود و از ورود جمعيت ممانعت كرد و اجتماع مردم متراكم شد و پليس براي ارعاب و متفرق نمودن شروع به تيراندازي هوايي كرد و مردم به مأمورين حمله نمودند و با شعار درود بر خميني و مرگ بر شاه راهپيمايي بزرگي را آغاز كردند و پليس كه قدرت مقاومت را از دست داده بود از ارتش كمك خواست و تظاهرات مردم به خاك و خون كشيده شد.
-10 فروردين 1357
قيام مردم يزد
در روزهاي نهم و دهم فروردين مردم يزد به تبعيت از رهبر انقلاب عيد را تحريم كردند و براي بزرگداشت شهداي تبريز، خود را مهيا ساختند. در روز چهارشنبه 9 فروردين مردم بعد از مراسم به خيابان ريختند و با شعارهاي درود بر خميني و مرگ بر شاه به راهپيمايي پرداختند و روز پنج شنبه 10 فروردين به دعوت آيتالله صدوقي تعطيل عمومي اعلام گشت و مردم در مساجد گرد آمدند و بازگشت امام خميني و آزادي زندانيان سياسي و نابودي رژيم پهلوي را خواستار شدند و در خاتمه جلسه به خيابان آمدند اما با تمركز قواي پليس و ارتش مواجه شدند. تيراندازي آغاز شد و گروهي به شهادت رسيدند و عده زيادي مجروح گرديدند.
-25 ارديبهشت 1357
اوجگيري تظاهرات و درگيريهاي مردم با عوامل رژيم پهلوي
در پي اوجگيري تظاهرات و درگيريهاي مردم با عوامل رژيم پهلوي ، دولت آموزگار به مأمورين نظامي و انتظامي در برابر آشوبها دستور شدت عمل داد.
-15 خرداد 1357
سالگرد 15 خرداد و اعتصاب سراسري
به مناسبت سالگرد 15 خرداد در تهران و شهرستانها تعطيل و اعتصاب سراسري اعلام گرديد.
-21 مرداد 1357
درگيري خونين در اصفهان
درگيري خونين در اصفهان و اعلام حكومت نظامي در اين شهر كه توسط فرماندار نظامي شهر به اجرا درآمد.
-25 مرداد 1357
اعلام حكومت نظامي توسط دولت آموزگار
دولت براي كنترل اوضاع در سطح كشور بخصوص در استانهايي كه افراد خارجي در آن حضور بيشتري دارند در چند شهر اعلام حكومت نظامي نمود.
-28 مرداد 1357
فاجعه سينما ركس آبادان
رژيم پهلوي براي ارعاب و ايجاد وحشت در ميان مردم دستور به آتش كشيدن سينما ركس آبادان را داد در حالي كه مردم بيخبر و بيگناه مشغول تماشاي فيلم بودند. اين فاجعه باعث مرگ 400 الی 600 انسان بيگناه گرديد.
-5 شهريور 1357
سقوط دولت جمشيد آموزگار
در پي رسوايي فاجعه سينما ركس آبادان و عدم توفيق دولت آموزگار در سركوب مردم و ايجاد اصلاحات در جهت تحكيم رژيم پهلوي، آموزگار از مقام خود استعفا داد.
تشكيل دولت شريف امامي
در پي سقوط دولت آموزگار، شريف امامي استاد اعظم لژ فراماسونري در ايران مأمور تشكيل دولت گرديد.
-13 شهريور 1357
راهپيمايي عيد فطر
نمازعيد فطر با حضور ميليونها نفر از مردم با ايمان تهران برگزار شد و بعد از نماز عيد مردم به راهپيمايي پرداختند و خواستار لغو حكومت شاهنشاهي شدند.
-17 شهريور 1357
جمعه سياه
پس از راهپيمايي عيد فطر و عدم دخالت قواي انتظامي مردم اميدوار شدند كه قواي انتظامي به راهپيماييهاي آرام كاري نخواهند داشت. جمعه 17 شهريور مردم صبح زود به حركت در آمدند. در همين هنگام دولت ساعت 6 صبح در تهران و 12 شهر بزرگ ديگر حكومت نظامي اعلام كرد و مردم كه از اين امر اطلاع نداشتند دسته دسته به طرف محل تجمع كه ميدان ژاله (شهدا) بود حركت كردند و در ميدان با سربازان سر تا پا مسلح مواجه شدند. آنها مردم را محاصره نمودند و سپس شليك كردند و به قصد كشتن آنها را هدف قرار دادند. در اين فاجعه هزاران نفر در سراسر كشور و از جمله ميدان شهدا (ژاله سابق) تهران به شهادت رسيدند.
-2 مهر 1357
محاصره منزل امام خميني در عراق
منزل امام خميني در عراق توسط پليس اين كشور محاصره گرديد .
-3 مهر 1357
انحلال حزب رستاخيز
حزب رستاخيز كه توسط رژيم پهلوي تأسيس شده بود منحل گرديد.
-10 مهر 1357
هجرت امام خميني از عراق به كويت
با افزايش فشارها و جلوگيري دولت عراق از فعاليتهاي سياسي حضرت امام خميني ايشان تصميم به خروج از اين كشور گرفتند. به همين دليل به طرف كويت حركت كردند. امام دولت كويت به ايشان مجوز ورود به كويت را ندادند.
-13 مهر 1357
هجرت امام خميني از عراق به پاريس
در پي عدم ورود امام خميني به كويت و جلوگيري دولت عراق از بازگشت ايشان به نجف اشرف، امام خميني تصميم ميگيرند براي ادامه مبارزه به فرانسه مهاجرت نمايند.
-17 مهر 1357
تغيير مکان تبعيد امام در فرانسه
تغيير مكان امام خميني از پاريس به دهكده نوفل لوشاتو
دولت فرانسه از فعاليتهاي سياسي آيتالله خميني جلوگيري مينمايد.
-19 مهر 1357
اعتصاب كاركنان مطبوعات
اعتصاب كاركنان مطبوعات در سراسر كشور آغاز گرديد.
-24 مهر 1357
به آتش کشيدن مسجد جامع کرمان
رژيم پهلوي مسجد جامع كرمان را به آتش كشيد.
به مناسبت چهلم شهداي 17 شهريور عزاي عمومي اعلام شد.
-29 مهر 1357
اعتصاب كاركنان صنعت نفت
با اعتصاب همگاني كاركنان و كارمندان صنعت نفت پالايشگاههاي سراسر كشور در خطر تعطيل شدن قرار گرفت.
-10 آبان 1357
كنترل تأسيسات نفتي كشور
ارتش كنترل تأسيسات نفتي كشور را در دست گرفت.
-13 آبان 1357
تظاهرات در مقابل دانشگاه تهران
تظاهرات دانشآموزان و دانشجويان در مقابل دانشگاه تهران به خاك و خون كشيده شد.
آيتالله مفتح از زندان آزاد گرديد.
-15 آبان 1357
سقوط كابينه شريف امامي