نقش موبايل در ارتباطات اجتماعی
عصر حاضر را می توان تلفیقی از ارتباطات واطلاعات دانست ، عصری که بشر در آن بیش از گذشته خود را نیازمند به داشتن اطلاعات و برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیاز می داند . امروزه با در اختیار داشتن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته ، امکان برقراری سریع ارتباط وتبادل سریع اطلاعات بیش از پیش میسر گردیده است ، افراد در هرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود را در هر زمینه ای دریافت کنند ، اما بی شک بیشترین تاثیر پدید آمدن فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی برمحیطهای آموزشی بوده است.
نقش تلفن همراه در ارتباطات اجتماعی
مقدمه :
عصر حاضر را می توان تلفیقی از ارتباطات واطلاعات دانست ، عصری که بشر در آن بیش از گذشته خود را نیازمند به داشتن اطلاعات و برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات مورد نیاز می داند . امروزه با در اختیار داشتن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته ، امکان برقراری سریع ارتباط وتبادل سریع اطلاعات بیش از پیش میسر گردیده است ، افراد در هرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود را در هر زمینه ای دریافت کنند ، اما بی شک بیشترین تاثیر پدید آمدن فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی برمحیطهای آموزشی بوده است.
کاربرد فناوری اطلاعات وارتباطات در آموزش سبب شده است تا محیط آموزشی به سوی مجازی شدن سوق پیداکند . این امر سبب میشود تا ارتباطات میان افراد به منظور آموزش وگسترش دانش به گونه ای فزاینده از طریق رایانه امکان پذیر شود ، با ظهور و گسترش اینترنت ، امروز در جهان ارتباطات ، تلفن به عنوان یک وسیله ارتباط شخصی بیشترین مورد استفاده را دارا است ، فکر متحرک (سیار) کردن تلفن و به کارگیری آن در مکان های مختلف به منظور بهره گیری بیشتر از این وسیله از دهه 1960 میلادی در کشورهای اسکاندیناوی شکل گرفت و در سال 1975 از سوی این کشورها با سیستم آنالوگ به بازار عرضه شد.
نسل اول تلفن های همراه در سال 1979 برای استفاده تجاری در آمریکا و ژاپن به کارگرفته شد . بهره برداری از اولین فاز شبکه تلفن همراه کشور در مردادماه سال 1373 درتهران با استفاده از 176 فرستنده و با ظرفیت 9200 شماره آغاز شد که به سرعت به تعداد مشترکین آن افزوده گردید ، هرچند که همزمان با افزایش تعداد مشترکین ، کیفیت آن افزایش نیافته و در بسیاری از مواقع نارضایتی مردم از ضعف ارتباطی این وسیله ارتباطی مشهود است.
از جمله عواملی که باعث می شود ارتباط از طریق موبایل ضعیف شود یا اصلا صورت نگیرد میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
•پوشش رادیویی نامناسب ، یا به اصطلاح نقطه کور رادیویی
•ترافیک بالا در یک منطقه یا مناسب نبودن سیگنال ها
•افزایش تعداد موبایل بدون افزایش متناسب آنتن موبایل که منجر به ایجاد ترافیک می گردد
•متنوع بودن شرکت هایی که از آنها دستگاههای سوئیچینگ، موبایل وتاسیسات مربوط به موبایل خریداری می شود
•تنوع تجهیزات BTS= base station transceiver که همان آنتن موبایل است که به عنوان واسطه بین گوشی و شبکه موبایل عمل می کند و با توجه به محل نصب برای آن ظرفیت مشخص می شود.
استفاده غیر ضروری از این وسیله ارتباطی به هریک از دلایل فوق ویا هر دلیل دیگری ، ارتباط از طریق موبایل تضعیف گردیده است ، در واقع در برقراری ارتباط ایجاد پارازیت شده است که پارازیت های مفهومی در هنگام مکالمه با موبایل موجبات مسایل ومشکلات زیادی می گردد.
نقوش اجتماعی موبایل
موبایل وایجاد احساس امنیت
امروزه بیشتر از گذشته افراد به موبایل برای ارتباطات خود وابسته شده اند ، والدین به عنوان ابزاری برای کنترل رفتار فرزندان به آن می نگرند واز سوی دیگر موبایل به فرزندان قدرت تفکر واحساس امنیت بیشتری می دهد ، نتایج تحقیق انجام شده توسط انستیتوی تحقیقات راهبرد اجتماعی بریتانیا(*این تحقیق از شصت خانواده در سراسر بریتانیا با پیش زمینه های قومی متفاوت انجام شده است) حاکی از آن است که با وجود نگرانی از جرائم مربوط به موبایل ، والدین می گویند جوانان با موبایل از امنیت بیشتری برخوردارند ، طبق این تحقیق معمولا والدین هنگامی که فرزندانشان وارد دبیرستان می شوند برای آنها موبایل می خرند تا بتوانند برآنها نظارت داشته باشند یا در موقع ضروری بتوانند با آنها تماس بگیرند.
زمانی بود که همراه داشتن یک اسپری اشک آور یا وسیله ای دفاعی سبب می شد تا زنان در برخی نقاط پرخطر شهرهای بزرگ احساس امنیت بیشتری کنند اما اکنون موبایل جای این وسایل دفاعی را گرفته است البته تحقیقات حاکی از آن است که این احساس امنیت درشهرهای شلوغ گاهی میتواند احساسی کاذب باشد زیرا آنها را در معرض خطری بالقوه قرار می دهد در این تحقیق که درامریکا انجام شده است 42% از زنان گفته اند حاضرند پس از نیمه شب به تنهایی و با به همراه داشتن موبایل به منزل خود بروند و به همین میزان نیز با اتکا به موبایل وارد مناطق خطرزا می شوند ، تقریبا همه زنانی که مورد پرسش قرار گرفته اند اظهار داشته اند که با به همراه داشتن یک موبایل احساس امنیت بیشتری می کنند در حالیکه مردان احتیاط بیشتری به خرج می دهند و تنها سی درصد از آنان گفته اند که حاضرند شبانگاه به تنهایی و با اتکاء به موبایل به منزل بروند.
48% از زنان در حالی از خیابانها و اتوبانهای شلوغی که محل رفت وآمد کامیونها واتوبوسها است ، می گذرند که مشغول استفاده از موبایل خود هستند.
پرفسور جک ناصر از دانشگاه اوهایو که این تحقیق را سرپرستی کرده است ، پس از تحقیق بر روی 170 دانشجوی زن گفته است که این دانشجویان احساس می کنند با به همراه داشتن یک موبایل کمتر آسیب پذیر هستند ولی بر خلاف این نظر ، آنها به این ترتیب کمتر به محیط اطراف خود توجه می کنند و شواهد کمی از نقش بازدارنده موبایل برای زنانی که ممکن است در معرض خشونتهای مجرمانه قرار گیرند وجود دارد.
پرفسور فیلیپ کور، استاد روانشناسی اجتماعی دانشگاه سوانسا معتقد است که موبایل احساس امنیت کاذبی به زنان ومردان می بخشد که آنها را از پاییدن محیط اطرافشان باز می دارد
یک دلیل منطقی وخوب برای استفاده از تلفن همراه می تواند برای نوجوانان یک فاکتور مثبت نیز محسوب شود چرا که باعث می شود که این افراد دوستان را در کنار خود حس کنند و همچنین احساس کنند که از جانب آنان حمایت می شوند.
موبایل و احساس استقلال
داشتن موبایل احساس استقلال را درجوانان افزایش میدهد و برای برنامه ریزی برنامه های آتی آنان به همراه والدین و دوستان کاربرد دارد ، در عمل جوانان ازموبایل به عنوان وسیله ای برای چانه زنی با والدین برای دیر به خانه بازگشتن استفاده می کنند ، وقتی فرزندی صاحب موبایل می شود به این معناست که والدین او می خواهند که در این زمینه از انعطاف بیشتری برخوردار باشند.
سیاست در ورای موبایل
تنها والدین نیستند که درصدد برقراری ارتباط با جوانان از طریق موبایل بر می آیند بلکه سیاست مداران و سازمان های مختلف نیز درصدد برقراری ارتباط با آنها از طریق عرضه پیام کوتاه به عنوان راهی برای تعامل برآمده اند به عنوان مثال : در اواخر سال 2004 دولت بریتانیا امکان ارسال پیام برای پرسیدن سوال به نخست وزیر را از طریق " پیام به تونی " فراهم آورد و از آن پس ابتکارات بسیاری برای درگیرکردن جوانان با سیاست از طریق موبایل صورت گرفته است
دوست یابی وگسترش شبکه اجتماعی
از دیگر تاثیرات و کاربردهای موبایل میتوان به چگونگی برقراری ارتباط از طریق موبایل در جوانان با پایگاه های اقتصادی- اجتماعی متفاوت ودوست یابی و گسترش شبکه اجتماعی شان را نام برد.
موبایل بهترین دوست خانم های مجرد
طبق یکی از مطالعات اخیر ، گوشی موبایل نقشی بیش از یک وسیله ارتباطی ساده در زندگی خانم های مجرد و جوان ایفا می کند ، خانم های جوان از موبایل به عنوان یک وسیله مهم در ارتباطات اجتماعی وبرنامه ریزی ملاقات ها و مدیریت کارهایشان و همچنین مطابق بودن با مد روز استفاده می کنند ، ازجمله نتایج تحقیقات این است که 73 درصد خانم های جوان از موبایلشان به عنوان دفترچه نگهداری اطلاعات مختلف استفاده می کنند و 74 درصد آنان نیز برای اطلاع از زمان به جای ساعت مچی به صفحه موبایل نگاه می کنند . همچنین 33 درصد آنها از روی نوع موبایل افراد شخصیت آنها را تحلیل می کنند . در کل می توان موبایل را بهترین دوست و همراه یک دختر جوان دانست که در طول روز بیشتر وقت خود را با آن صرف می کند.
موبایل واسترس(فشارروانی)
دکتر دیوید شفیلد روانشناس از دانشگاه استافورد شایر با مطالعه 106 نفری که از موبایل استفاده می کنند ، دریافته است که 16 درصد آنها مشکلات رفتاری دارند که این مشکلات رفتاری در پی اعتیاد به استفاده از موبایل سبب ساز خواهد شد ، وی در تحقیق دیگری که در یک کنفرانس علمی ارائه شد دریافت که فشارخون در میان کسانی که بطور دائم از تلفن همراه استفاده نمی کنند کمتر است ، همچنین میزان فشار خون افراد پس از استفاده از موبایل کمتر از زمان مکالمه تلفنی بوده است پژوهشگران با مطالعه بر روی 106 دانش آموز دریافته اند که 16 درصد آنها پس از آغاز تماس تلفنی نمی توانند سرجای خود بمانند و دائم این طرف وآن طرف می روند و یا همه حواسشان معطوف به مکالمه تلفنی می شود . با وجود اهمیت موبایل در زندگی روزمره تحقیقات نشان دهنده آن است که استفاده بیش از حد از موبایل می تواند استرس زا باشد و برخی از مردم به طرزی بی رویه از آن استفاده می کنند و این امر زندگی شخصی آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
اعتیادبه موبایل
نوجوانانی که در طول روز برای ساعات طولانی از تلفن های همراه استفاده می کنند و وقت خود را با صحبت کردن با آن و یا ارسال پیام کوتاه صرف می کنند ، احتمالا با اختلالات روانی مواجه خواهند شد و دچار اعتیاد به موبایل می گردند ، این اعتیاد در نتیجه تغییرات اجتماعی طی دهه گذشته ، پدیدار گشته است .
براساس تحقیقات انجام شده دراسپانیا که بر جوانان 18 تا 25 ساله صورت پذیرفته است ، مشخص گردید عمده ترین تفاوت موجود میان این اعتیاد و اعتیاد به الکل و یا مواد مخدر این است که تلفن همراه ظاهرا هیچ تاثیر مخربی بر روی ساختار فیزیکی اشخاص ندارد و تنها تاثیرات روانی آنها است که برجای می ماند ، و از آنجا که این اعتیاد هیچگونه علائم و نشانه فیزیکی ندارد بنابراین اختلالاتی که به وجود می آورند مشهود نیست .
براساس تحقیقات انجام شده مشخص گردید که حدود 40 درصد از جوانان از تلفن های همراه خود بیش از 4 ساعت در روز استفاده می کنند و اکثر آنان نیز تاکید کرده اند که چندین ساعت را در روز صرف کارکردن با امکانات مختلف تلفن های همراه خود می کنند . بسیاری از این افراد حتی در مواردی که تماسی را از دست می دهند و یا پیام های ارسالی آنان پاسخی را در برنداشته باشد ، بسیار غمگین و ناراحت می شوند.
معتادان به تلفن همراه فعالیت ها وکارهای بسیار مهمی ( نظیر اشتغال و تحصیل ) را نادیده می گیرند وحتی از دوستان نزدیک و اعضای خانواده خود نیز فاصله می گیرند و هنگامیکه تلفن همراه با آنان نباشد مدام به تلفن همراه خود فکر می کنند.
به گزارش تالیا نیوز ، بیشتر معتادان به تلفن همراه مردمی هستند که دارای اعتماد به نفس کمی بوده و در برقراری روابط اجتماعی با دیگران مشکل دارند وبه همین خاطر احساس می کنند که همواره باید از این طریق با دیگران در ارتباط و در تماس باشند ، خاموش بودن تلفن همراه برای این افراد نگرانی وتشویش ایجاد کرده و باعث به وجود آمدن اختلالاتی در وضعیت خواب این افراد می شود ، در بعضی مواقع مشاهده شده است که این افراد به لرزه افتاده و با مشکل سوهاضمه نیز مواجه می شوند.
بطور کلی سوء استفاده از موبایل می تواند تاثیر مخربی را برشکل گیری ساختار شخصیتی و روحی نوجوانان برجای گذارد.
تفاوت دیدگاه خانم ها وآقایان درخصوص موبایل
مردها بیشتر از موبایلشان برای وظایف کاری استفاده می کنند در حالی که خانم ها ترجیح می دهند از موبایلشان در روابط دوستانه و خانوادگی و درتماس بودن با دیگران استفاده کنند ، تقریبا 28% مردها موبایل را به عنوان یک ابزار کاری در نظر دارند درحالی که فقط 7/7 % از خانم ها این عقیده را دارند و بیش از 50% خانم ها موبایل را وسیله ارتباطی با خانواده می دانند و فقط 35% آقایان همین ایده را دارند. 24 % از آقایان و 6/23% از خانم ها برای برنامه ریزی کارهای روزانه اجتماعی از موبایلشان کمک می گیرند.
نقش موبایل درتوسعه اقتصادی کشورهای فقیر
تلفن همراه دیگر یک وسیله تجملاتی محسوب نمی شود بلکه به معنای واقعی کلمه ، ارتباطات را به وجود آورده و تسهیل کرده است ، تحقیقات نشان دهنده تاثیر تلفن همراه بر رشد اقتصادی کشورهای درحال توسعه می باشد ، تاثیر ارتباطات بی سیم در روند توسعه سریع اقتصادی در ویتنام وکشورهای متعدد دیگری که در جمع کشورهای در حال توسعه می باشند مشهود است ، امروزه تلفن همراه ساده ترین شکل برقراری ارتباطات در اکثر بازارهای روبه توسعه محسوب می شود . مکینزی و یورمن ازجمله کسانی بودند که با تحقیق بر این موضوع به نتایج مشابهی رسیدند ، به نظر یورمن ، تلفن همراه یک دستگاه جادویی نیست اما ابزاری حیاتی برای زندگی بهتر محسوب می شود ، تلفن های همراه نقش بسزایی در انتقال اطلاعات ، به دست آوردن پول بیشتر و معاملات تجاری ایفا می کنند.
در فیلیپین ، بیش از 4 میلیون کاربر از تلفن همراه به عنوان کیف پول مجازی برای خرید کالا یا انتقال وجه استفاده می کنند درحالی که این سرویس دراکثر کشورهای ثروتمند به ندرت استفاده می شود. آنها دارای مقام جهانی در مقوله تجارت موبایلی هستند این سرویس یک روش مناسب برای افرادی است که در کشورهای در حال توسعه حساب بانکی ندارند و نقل و انتقال پول برایشان خطرناک و دشوار است.
درهند ، ماهیگیران از طریق تلفن همراه قراردادهای فروش ماهی را منعقد می کنند و کشاورزهای کنیایی با استفاده از تلفن همراه از قیمت محصولات اطلاع می یابند ، همچنین در آفریقای جنوبی ، سرویس های مالی مبتنی بر تلفن همراه از سال 2005 مرسوم شده است و تلفن های همراه نقش یک دفتر کار مجازی را برای نجاران و نقاشان ایفا می کند.
موسسات مالی دریافته اند که تنها راه جذب مشتریان جدید ، از طریق شبکه های تلفن همراه ممکن است.
گسترش شبکه های موبایل مزایای اقتصادی دیگری همچون سرمایه گذاری افراد خارجی ، دسترسی بهتر خانواده ها به اطلاعات بهداشتی وآموزشی و افزایش درآمد دولت از اعطای گواهینامه ها و دریافت مالیات ها را نیز به همراه دارد.
شنود و نکاتی برای جلوگیری از آن
شنود، واژه ای است که در دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی دنیا، کاربرد بیشتری دارد و به معنای ، بدون اطلاع کسی، مکالمات تلفنی و غیر تلفنی او را شنیدن تعریف می گردد.
ابزار و لوازم شنود تلفنی و غیرتلفنی به وفور در بازارهای جهانی به صورت ارزان قابل ابتیاع و دسترسی است و افراد معمولی نیز به آن دسترسی آسان دارند ، این قبیل تجهیزات برای شنود تلفنها ، موبایل و شنود اماکن مختلف طراحی و ساخته شده اند ، حتی افراد کم اطلاع و غیر حرفه ای ، در صورت داشتن کمترین هدف با خرید و استفاده از ابزار و ادوات مختلف قادر به انجام شنود و استراق سمع در سطوح و شرایط مختلف میگردند.
استفاده از امکانات مراکز تلفنی و مکالمات بواسطه تجهیزات رادیوئی انجام میگیرد و بزبان ساده تلفنهای همراه نیز همانند تلفنهای بیسیم است با این تفاوت که شنود آن با امکانات معمولی میسور نبوده و گیرنده ای با باند فرکانسی خاص خود را میطلبد که چنین گیرنده هائی به وفور و قیمتهای ارزان در بازار موجود است لذا به سهولت استراق سمع و شنود با انواع تجهیزات پیشرفته موجود در بازار امکان پذیر است.
بنظرمیرسد تنها چاره ، ارتقاء سطح آگاهی عمومی در شناخت و آشنائی با ادوات و تجهیزات غیرحرفه ای و آماتوری شنود و سپس سلب فرصت هر نوع تحرک ممکن عوامل غیرقانونی و غیر مجاز در دسترسی به منابع اطلاعاتی در تمام سطوح جامعه از طریق عدم بکارگیری ابزار و ادوات غیراستاندارد است.
یکی دیگر از را ههای جلوگیری ، عدم مبادله موارد مهم و اساسی و اطلاعات از قبیل اطلاعات طبقه بندی شده و مالی و تجاری خصوصی و خانوادگی و غیره در تلفنهای همراه و هر نوع تلفن بی سیم ، تلفن هی معمولی و موبایل است .
در مکالمات حتی المقدور باید از ذکر منابع دقیق و اطلاعات واضح از قبیل اطلاعات مستند و قابل دسترسی و امکان بررسی و نیز شماره تلفن و آدرس و موضوعات و مسایل خصوصی مهم خودداری نمود و اقدامات شنود کننده را خنثی ساخت .
باید در نظر داشت که ضریب اطمینان تلفنهای معمولی در صورت عدم بکارگیری تلفن بیسیم از تلفنهای همراه به مراتب بالاتر و قریب به صد در صد می باشد و مکالمه با تلفن معمولی احتمال شنود افراد غیرمجاز را به صفر کاهش میدهد ، بنابراین زمانیکه امکان مکالمه با تلفن معمولی وجود دارد ، چه لزومی به مکالمات مهم و حیاتی در تلفنهای بیسیم و همراه که اطلاعات را در فضا از طریق امواج رادیوئی منتشر مینمایند وجود دارد.
افراد و اشخاص که دارای مشاغل و فعالیتهای حساس و کلیدی بوده و یا کسانی که مکالمات آنها از درجه اهمیت بالائی برخوردار است ، از مکالمه با تلفن همراه معمولی در مسائل طبقه بندی شده و مهم خودداری کنند.
پیام کوتاه
گاه جوامع از نیاز به سمت تولید می روند و گاه از تولید به سمت نیاز ، در جوامع پیشرفته از نیاز به سمت تولید حرکت می شود به عنوان مثال مردم در ارتباطات به سرویسی تحت عنوان پیام کوتاه نیاز دارند و درنتیجه پژوهشگران و مخترعان این سرویس را تولید می کنند.
در یکی از بحث برانگیزترین و در عین حال طنزآمیز ترین رخدادهای مرتبط با سوانح خیابانی در لندن ، اس ام اس و موبایل متهمان اصلی قلمداد شده اند .در خیابان تنگ و باریک بریک لین واقع در شرق لندن ، رستورانهای آسیایی بسیاری واقع شده است ، این خیابان از سویی به دلیل نزدیکی به مناطق تجاری مرکز لندن و از سوی دیگر رستورانهای آسیایی یکی از خیابانهای پر رفت و آمد شرق لندن محسوب می شود اما هر روز در این خیابان موارد بسیاری از جراحت و صدمات بدنی که گاه منجر به حضور پلیس و آمبولانس می شد ، رخ می داد . علت این سوانح ، فرستادن اس ام اس در طی راه رفتن در این پیاده روی آکنده ا ز تابلوی تجاری و راهنمایی است که سبب اصابت سر به میله های آنها و مجروح شدن عابران می شود .در یک ماه آمار مصدومان در این خیابان آن چنان بالا رفت که به عنوان پرحادثه ترین خیابان لندن مورد توجه رسانه ها قرار گرفت ، شهردار این منطقه به تلویزیون بی بی سی لندن گفت که به دلیل پرداخت هزینه سنگین حضور آمبولانس و سرویس های اورژانس در این خیابان تصمیم به چاره اندیشی گرفته است .چاره اندیشی مورد نظر چیزی نبود جز پوشاندن همه میله ها ، تیرهای چراغ برق و موانع فلزی پیاده رو با لایه ای از بالشتک که از اصابت سر کسانی که در حین پیاده روی در حال نوشتن و فرستادن پیام های کوتاه هستند به این میله ها جلوگیری به عمل آید . خبر اینکه این خیابان به این دلیل دارای بیشترین آمار سوانح عابران در لندن شده است و تمهید شهرداری منطقه ، رسانه های بریتانیایی را بر سر ذوق آورد و نشریه مترو ب ذکر آماری از کسانی که سال گذشته در حین راه رفتن و نوشتن و فرستادن پیامک دچار سانحه شده اند ، نوشت : پنجاه و هشت هزار احمق در پیاده روها ! شهرداری منطقه علاوه بر این تیرهای خیابان سایر خیابانهای منشعب که به خیابانهای اصلی منطقه مرکزی لندن از جمله آکسفورد استریت راه دارد را نیز با این بالشتک ه پوشانده است. در یک مطالعه اخیر از هر ده بریتانیایی یک نفر در هنگام نوشتن پیامک در پیاده رو دچار سانحه و جراحت شده است . دو سوم افراد مورد مصاحبه در این تحقیق در هنگام نوشتن پیامک با دیگران یا تیر چراغ برق تصادم کرده اند . در همین حال ایده ظاهرا ابلهانه ایجاد خط عابر پیاده ویژه ای برای کسانی که می خواهند در هنگام پیاده روی اس ام اس بفرستند نیز طرفداران بیشتری یافته است. در این تحقیق مشخص شده است که در سال گذشته بیش از 68 هزار نفر در بریتانیا در هنگام ارسال پیامک دچار سانحه شده اند که این سوانح منجر به جراحت هایی از زخم های کوچک تا شکستگی جمجمه شده است.
روزنامه های بریتانیا به طنز نام این نوع سانحه جدید را سوانح راه رفتن و پیام فرستادن گذارده اند.
معمولا ارتباطی موثر است که در آن بیشترین پیام با کمترین نماد انتقال یابد و پیامی مهم است که اطلاعات بیشتری داشته باشد و اطلاعاتی مهم هستند که غیر قابل پیش بینی باشند . اما آنچه ما در زمینه ارتباط پیامکی داریم بعضا حرف تازه ای نیست بلکه بیشتر یادآوری دانسته های قبلی است . بخشی از محبوبیت پیام های کوتاه برای نوجوانان از آنجا ناشی می شود که آنها به موبایل خود به عنوان بخشی از هویت خود می نگرند که وسیله شخصی و خصوصی است که به جوانان برای تحرک و برقراری ارتباط همزمان ، احساس استقلال می دهد.
از جمله دلایل گسترش پیام کوتاه در ارتباطات اجتماعی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
تسهیل دربرقراری ارتباط
پیام های کوتاه وقتی مورد استفاده قرار می گیرند که صحبت کردن سخت به نظر می رسد مثلا وقتی نوجوانان نمی خواهند تلفنی صحبت کنند . از آنجا که ما مردمی هستیم که در ارتباط چهره به چهره خیلی صریح نیستیم به دلایل شرم اجتماعی ، رودربایستی ، شرم حضور ، معمولا سعی می کنیم با جواب های کلی و دو پهلو طرف مقابل را مدتی منتظر بگذاریم ولی چون در پیام کوتاه ، ارتباط با واسطه است و شرم و حیای اجتماعی کمتری وجود دارد ، درنتیجه احساس امنیت در افراد بیشتر می شود و راحت ترمی توانند حرف دلشان را از این طریق بگویند و این پدیده ، ارتباط را راحت تر می کند.
طبق گزارش سازمان نظارت بر ارتباطات بریتانیا 82% از نوجوانان 12 تا 15 ساله و 49% کودکان 8 تا 11 ساله صاحب موبایل هستند و در هر دو گروه سنی بطور متوسط در طول هفته 8 بار تماس تلفنی برقرار می کنند و 25 پیام کوتاه می فرستند.
نیاز روحی جامعه به تفریح وتفنن
طنز و فکاهی ، نقش مهمی در ایجاد تمدد اعصاب و روان ، بویژه در خلال امور روزمره دارد sms به خاطر ایجاد زنگ تفریحی کوتاه در بین کارهای روزانه ، طرفداران فراوانی دارد ، فرستادن لطیفه بیشترین کاربرد پیام کوتاه در ایران است.
در طنز ، عمده ترین دغدغه های اجتماعی ، محدودیتها و یا تابوهای موجود در جامعه با بیانی لطیف و ظریف مورد نقد قرار می گیرد . به عبارتي ديگر، طنز اين اجازه را به افراد ميدهد كه به صورت كم و بيش صريح، از وضع سياسي – اجتماعي كشور انتقاد كنند . نقد اجتماعي با زباني كنايي ، طنز آلود و ظريف ، كه بخشي از سنت شفاهي مردم ايران را تشكيل ميدهد و ريشه در فرهنگ و ادبيات ايران زمين دارد - در نبودن و يا ضعف احزاب سياسي، نهادهاي مدني و ابزارهاي رسانهيي و اطلاع رساني، در SMS تبلور يافته و به صورت گسترده به اقشار و گروههاي مختلف اجتماعي و سياسي انتقال مييابد. براساس آمار منتشر شده توسط وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، در حدود 50 درصد SMSها در ايران، سرگرمي و لطيفه است ، به عبارت ديگر، از بين 40 ميليون SMS روزانه ، حدود 20 ميليون آنها به طنز ، لطيفه و نكته گويي اختصاص يافته است.
البته بر طبق نظر سنجيهاي مشاركتي انجام شده اخیر از طبقات و اقشار مختلف، درصد SMSهاي طنز از 50 درصد به 30 تا 35 درصد كاهش يافته و اين روند نزولي همچنان ادامه دارد و SMS، به كاركردهاي واقعي خود نزديكتر شده است.
کارکردهای SMS
كاركرد پيام رساني
پيام رساني ، همان كاركرد اوليه و ذاتي SMS است كه در همه جاي دنيا يكسان است و از آن ، به سرويس پيام كوتاه ياد ميشود. تفاوت SMS، با مكالمه تلفني در آن است كه ؛ اولي ، به نحو نوشتاري است و در موقعيتهاي بسياري كه امكان مكالمه تلفني وجود ندارد ، به خوبي نقش آن را نمايندگي ميكند . اين كاركرد ، از آن رو در ايران مورد اقبال است كه در بسياري از مواقع ، خصوصاً در ساعات كاري روز ، شبكه مخابراتي كشور از ارايه ارتباط تلفن با موبايل ناتوان است و به اصطلاح ، خطدهي به موبايل ، با مشكل رو به رو است.
ايجاد ارتباط انساني
زندگي ، در دوراني كه عصر مدرنيسم و صنعت نام گرفته و در اجتماعي كه دوران گذار خود را ميپيمايد ، آثاري دارد كه يكي از آنها قرباني شدن روابط انساني است. ايران و بويژه تهران ، كه در حال حاضر در چنين شرايطي قرار دارد ، نيازمند يافتن جايگزينهايي براي شيوههاي سنتيتر روابط انساني است . پیامهای کوتاه ، بخشي از اين بار اخلاقي را به دوش ميكشند . چه بسيار پیام های کوتاه كه موجب شكل گرفتن رابطهيي تازه ميان دو نفر ميشوند.
ايجاد تفنن و سرگرمي و توليد انبوه طنز
مشكلات بسيار جاري ، باعث شده است تا جامعه به لحاظ روحي سخت نيازمند تفريح و تفنن باشد. از آنجا كه رسانههاي عمومي، بخوبي اين نياز جامعه را برآورده نميكنند، SMS ، به عنوان رسانهيي جايگزين يا مكمل ، در تكرار هر روزه خود ، كاركردي سخت شاديآفرين پيدا كردهاند . ايجاد تفنن و سرگرمي، نيازمند انبوهي از فكاهيهاي جديد است . پیام های کوتاه ، بويژه با دستمايه قرار دادن امور سياسي ، اجتماعي ، فرهنگي ، عرفي و … هر روز نو ميشود.
كاركرد تبليغاتي
اين كاركرد بيشتر مورد استفاده كارخانهها ، بانكها ، برخي ادارات و مراكز دولتي ، سازمان صدا و سيما و برخي مراكز ديني قرار ميگيرد ، كه جهت تبليغ كالاها ، يا خدمات خود از آن بهره مي برند . گرچه همواره بهرهبرداري از پيام كوتاه ، بحثهاي حقوقي بيشماري، مبني بر تجاوز به حريم خصوصي افراد به همراه داشته است ، نكته جالب توجه آنكه ؛ به رغم اعلام شركت ارتباطات سيار براي جلوگيري از فرستادن اين گونه SMSها براي كساني كه مايل به دريافت آن نباشند ، در طول يك سال گذشته ، تنها 3561 نفر، از بالغ بر 5 ميليون و 800 هزار مشتر ك ، درخواست عدم دريافت اين گونه پيامها را دادهاند.
كاركرد سياسي
كاركرد سياسي را ، شايد بتوان يكي از بزرگترين كار ويژههاي SMS در ايران دانست . حجم بسيار گستردهيي از پيامهاي كوتاه ، داراي مضمون سياسي است . گويي فناوري تازه ، بهترين ابزار را در خدمت مردماني قرار داده است كه در طول تاريخ ، همواره ناخرسندي خود از حكومت را با طنز بيان ميكردهاند.
كاركردهاي سياسي